poniedziałek,
Bitwa pod Stoczkiem
14 lutego 1831 roku podczas powstania listopadowego pod Stoczkiem Łukowskim rozegrała się bitwa między samodzielnym korpusem pod dowództwem Józefa Dwernickiego a dwoma pułkami rosyjskiej dywizji strzelców konnych Fiodora Geismara. Stoczek Łukowski to miasto w województwie lubelskim.
25 stycznia 1831 roku sejm podjął uchwałę o detronizacji cara Mikołaja I jako króla Polski. W odpowiedzi na początku lutego do Królestwa Polskiego wkroczyła licząca 115 tysięcy żołnierzy armia rosyjska. Ofensywa carskich wojsk była skierowana w kierunku Warszawy. Rosjanie planowali błyskawiczne zająć polską stolicę.
12 lutego generał Józef Dwernicki dowiedział się o rosyjskich obozach w Róży i Łukowie. Zamierzał je niespodziewanie zaatakować. Niestety jeden z polskich żołnierzy pojmany w przypadkowej potyczce wyjawił te plany. Rosjanie skoncentrowali swoje oddziały i wyruszyli w stronę Seroczyna. W tym samym kierunku udał się Dwernicki. Trasa przemarszu jego oddziału prowadziła przez Stoczek. 14 lutego Polacy wkroczyli do miasta.
Oddziały Dwernickiego zajęły stanowiska na północnym krańcu Stoczka. Rosyjski dowódca uważał polskie wojska za niewyszkoloną zbieraninę i bez żadnych przygotowań uderzył z dwóch stron. Nie przeprowadzono rozpoznania i nie zapewniono łączności między oddziałami.
Polskie armaty nie mogły wygrać ze znacznie cięższymi rosyjskimi działami. Skutki ognia boleśnie odczuła piechota Dwernickiego. Aby odwrócić fatalną sytuację, polscy ułani rozpoczęli szarżę. Musieli poruszać się pod górę i wydawało się, że nie mają żadnych szans. Rosjanie popełnili jednak kosztowny błąd, zamiast odpowiedzieć natychmiastowym atakiem, zaczęli strzelać z broni ręcznej. Ich ogień nie zadał większych strat, a Polacy w tym czasie dotarli na górę. Impetu uderzenia już nikt nie mógł zatrzymać. Podczas ucieczki wielu rosyjskich kawalerzystów utopiło się w stawie u brzegów Świdra.
Druga część wojsk Fiodora Geismara oddzielona mokradłami mogła tylko przyglądać się efektom szarży Polaków. Uderzył na nich Dwernicki. Silny ogień początkowo odrzucił Polaków, jednak kiedy do ataku dołączyły odwody, Rosjanie zostali zmieceni. Kto nie zdążył ruszyć do ucieczki, zginął od polskich szabel. Podczas ucieczki dragoni i kozacy tratowali własnych kanonierów.
Zwycięstwo pod Stoczkiem znacznie poprawiło nastroje w całym Królestwie, jednak nie miało większego znaczenia strategicznego. Rosjanie wszczęli śledztwo dotyczące przyczyn i winnych porażki. O ich klęsce zdecydowało zlekceważenie polskiej kawalerii, brak rozpoznania, błędy taktyczne i słabe wyszkolenie.
