środa,
Stanisław Ulam
„Matematycy wiedzą bardzo dużo o niewielu sprawach, fizycy wiedzą bardzo mało o wielu sprawach”
–– Stanisław Ulam.
Stanisław Ulam urodził się 13 kwietnia 1909 we Lwowie. Już w szkole podstawowej mocno fascynował się matematyką. Początkowo rozpoczął studia inżynierskie na Wydziale Ogólnym Politechniki Lwowskiej, jednak studia skończył jako matematyk. Był wyjątkowym studentem, jeszcze w czasie nauki stał się ważną postacią w znanym i cenionym środowisku lwowskich matematyków. Ulam miał żydowskie korzenie i ze względu na pochodzenie nie miał szans na naukową karierę w ówczesnej Polsce, wyruszył w podróż po Europie Zachodniej. W każdej uczelni, którą odwiedził, zdobył sławę wybitnego i pełnego nowatorskich pomysłów matematyka.
W 1935 roku otrzymał zaproszenie do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaprzyjaźnił się tam z Johnem von Neumannem i spotkał z Albertem Einsteinem. Podjął pracę na Uniwersytecie Harvarda. Latem 1939 roku był na urlopie w Polsce. Zabrał do Stanów Zjednoczonych niespełna siedemnastoletniego brata Adama. W wojnie, która wybuchła kilka dni po wyjeździe, zginęła cała ich rodzina.
W 1941 roku Stanisław Ulam otrzymał amerykańskie obywatelstwo i rozpoczął pracę jako profesor na Uniwersytecie Stanowym w Wisconsin. Próbował na ochotnika do wstąpić Sił Powietrznych, jednak ze względu na wadę wzroku odrzucono jego podanie. W 1943 roku został zaproszony przez von Neumanna do ośrodka badań jądrowych w Los Alamos. Znalazł się wśród najwybitniejszych uczonych swoich czasów, był członkiem zespołu, który zbudował bombę atomową. W ramach projektu Manhattan zajmował się m.in. statystyką powielania neutronów.
„Wciąż jest dla mnie źródłem nieustającego zdziwienia, że kilka znaków nagryzmolonych na tablicy lub na kartce papieru może zmienić bieg ludzkich spraw”
–– Stanisław Ulam.
Największym osiągnięciem Ulama w Los Alamos był jego wkład w prace nad bombą wodorową. Swój udział w projekcie zaczął od wykazania, że koncepcja kierującego pracami Edwarda Tellera jest błędna. Zaproponował własne rozwiązanie. Projekt amerykańskiej bomby wodorowej z lat pięćdziesiątych zwany jest jako konfiguracja Tellera-Ulama. Dokumenty z tego projektu są nadal utajnione, dlatego szczegółowy wkład Ulama nie jest znany.
W połowie lat sześćdziesiątych objął stanowisko dziekana wydziału matematyki na Uniwersytecie Kolorado. Pracował jako konsultant rządu Stanów Zjednoczonych i wielu firm, był członkiem licznych towarzystw naukowych. Zmarł 13 maja 1984 roku.
Stanisław Ulam był niezwykle twórczym człowiekiem. Napisał 150 publikacji naukowych i kilka książek. Wykazywał się ogromną różnorodnością zainteresowań. Wiele jego prac wpłynęło na badania innych naukowców. Dotyczy to także jego pierwszych prac napisanych we Lwowie. Był twórcą kilku metod numerycznych, np. metody Monte Carlo, która jest stosowana m.in. do obliczania całek. Jako jeden z pierwszych naukowców wykorzystał w swych pracach komputer.
