wtorek,
Franciszek Żwirko
Franciszek Żwirko i Antoni Kocjan, wznosząc się na wysokość 4004 metrów, 16 października 1929 roku ustanowili międzynarodowy rekord lotniczy w wysokości lotu. Nie był to jedyny ani największy sukces znanego przedwojennego pilota sportowego Franciszka Żwirki.
„Człowiek uczy się do końca życia. Musi sobie tylko zdawać sprawę z potrzeby nauki. I solidności”
–– Franciszek Żwirko.
Franciszek Żwirko urodził się 16 września 1895 roku w Święcianach na Litwie. Ukończył szkołę średnią w Wilnie. W czasie pierwszej wojny światowej służył w armii rosyjskiej. Ukończył szkołę oficerską w Irkucku. Był żołnierzem 27 Pułku Strzelców Syberyjskich, a następnie 674 Pułku Piechoty. W armii rosyjskiej uzyskał stopień porucznika. W 1917 roku zgłosił się do formowanych w Rosji polskich oddziałów generała Dowbora-Muśnickiego. Po demobilizacji wstąpił do rosyjskiej „białej” Armii Ochotniczej generała Denikina. W czasie w rosyjskiej wojny domowej ukończył kurs obserwatorów lotniczych. Jesienią 1921 roku przedostał się do Polski i do służby w polskim lotnictwie.
Od lipca 1922 roku służył w 1 Pułku Lotniczym w Warszawie. Ukończył Szkołę Pilotów w Bydgoszczy oraz Wyższą Szkołę Pilotów w Grudziądzu. Krótko był pilotem w stopniu porucznika w 18. Eskadrze Myśliwskiej 1. Pułku. W 1925 roku dostał przydział na stanowisko instruktora w Bydgoskiej Szkoły Pilotów. W tym samym roku zaczęła się jego przygoda z lotnictwem sportowym. Pojawiły się pierwsze sukcesy:
- czwarte miejsce na 18 załóg w I Pomorskim Locie Okrężnym w 1925 roku;
- nocny rajd nad Polską w 1926 roku – jeden z pierwszych lotów nocnych w polskim lotnictwie wojskowym;
- drugie miejsce na rozegranych w 1927 roku międzynarodowych zawodach I Locie Małej Ententy i Polski w Jugosławii razem z kapitanem Władysławem Popielem na samolocie Breguet 19.
W 1929 roku, będąc pilotem 111 Eskadry Myśliwskiej, został oficerem łącznikowym przy Aeroklubie Akademickim w Warszawie. Poznał tam młodych konstruktorów-zapaleńców tworzących zespół RWD – Stanisława Rogalskiego, Stanisława Wigurę i Jerzego Drzewieckiego. Zaprzyjaźnił się zwłaszcza ze Stanisławem Wigurą, który został jego mechanikiem pokładowym. Entuzjazm młodych zapaleńców udzielił się także dla Żwirki, znacznie wzrosła jego aktywność na polu sportowym.
Kolejne sukcesy były związane z lekkim samolotem RWD-2:
- lot okrężny razem z Wigurą wokół Europy na trasie Warszawa-Frankfurt-Paryż-Barcelona-Marsylia-Mediolan-Warszawa o długości prawie 5000 kilometrów między 9 sierpnia a 6 września 1929 roku;
- zwycięstwo odniesione wspólnie z Wigurą w I Locie Południowo-Zachodniej Polski 6 października 1929 roku;
- międzynarodowy rekord FAI wysokości lotu w klasie samolotów o ciężarze własnym do 280 kilogramów ustanowiony razem z Antonim Kocjanem 16 października 1929 roku.
Latem 1930 roku Żwirko i Wigura na samolocie RWD-4 wzięli udział w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge, jednak nadzieje na dobry rezultat przekreśliła awaria maszyny. W tym samym roku na starym sprawdzonym RWD-2 ponownie zwyciężyli w Locie Południowo-Zachodniej Polski. Jesienią na RWD-4 byli triumfatorami III Krajowego Konkursu Awionetek. W sierpniu 1931 roku Żwirko i Stanisław Prauss podjęli próbę ustanowienia rekordu wysokości lotu samolotem RWD-7. Osiągnęli wynik 5996 metrów, jednak federacja FAI zakwestionowała go z powodu niestandardowych przyrządów pomiarowych.
W 1932 roku Żwirko odniósł swój największy sukces. W dniach 20–28 sierpnia załoga Żwirko i Wigura na samolocie RWD‑6 wzięła udział w zawodach samolotów turystycznych Challenge 1932. Reprezentanci Polski okazali się zwycięzcami tej imprezy, pokonując m.in. faworyzowanych Niemców. Na pamiątkę wielkiego osiągnięcia Żwirki i Wigury 28 sierpnia obchodzony jest w naszym kraju jako Święto Lotnictwa Polskiego.
Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura zginęli 11 września 1932 roku w katastrofie lotniczej koło Cieszyna. Podczas burzy oderwało się skrzydło samolotu RWD-6 i runął on na ziemię.
