poniedziałek,
Boże, coś Polskę
29 listopada 1860 roku w 30. rocznicę wybuchu powstania listopadowego po raz pierwszy wykonano poprawioną przez Antoniego Goreckiego wersję pieśni „Boże, coś Polskę”.
W 1816 roku na zamówienie wielkiego księcia Konstantego powstała wzorowana na angielskim hymnie „God save the King” pieśń na cześć króla Królestwa Polskiego, cara Aleksandra I. Autorem słów był Alojzy Feliński, muzykę napisał Jan Nepomucen Piotr Kaszewski.
Przewrotni Polacy w pieśni hołdującej zaborcy podczas śpiewania zamieniali wers „Naszego króla zachowaj nam Panie!” na „Naszą ojczyznę racz nam wrócić, Panie”. Z uproszczoną i upodobnioną do pieśni religijnej „Bądź pozdrowiona, Panienko Maryja” melodią pieśń stała się popularna w środowiskach konspiracyjnych. Po powstaniu listopadowym za jej pomocą manifestowano uczucia patriotyczne.
Poeta i powstaniec listopadowy Antoni Gorecki dodał do pieśni dwie zwrotki. Anonimowi autorzy dołączali kolejne zwrotki, w 1860 roku było ich już jedenaście. W 30. rocznicę wybuchu powstania listopadowego w kościele oo. karmelitów na Lesznie w Warszawie po raz pierwszy wykonano wersję poprawioną przez Antoniego Goreckiego.
W 1862 roku w zaborze rosyjskim utwór „Boże, coś Polskę” oficjalnie stał się utworem zakazanym. Pieśń towarzyszyła powstańcom styczniowym, powstała nawet nowa nazwa – „Marsylianka 1863 roku”.
Po odzyskaniu niepodległości pieśń stała się poważną propozycją na hymn państwowy, ostatecznie jednak wybrano „Mazurek Dąbrowskiego”. Śpiewano wtedy słowa „Ojczyznę wolną pobłogosław Panie”. W czasie okupacji hitlerowskiej powrócono do zwrotu „Ojczyznę wolną racz nam wrócić Panie”.
Boże, coś Polskę
Tekst pochodzi ze zbioru „Pieśni narodowe” wydanego w 1916 roku.
Boże! coś Polskę przez tak liczne wieki. Otaczał blaskiem potęgi i chwały, Coś ją osłaniał tarczą Swej opieki Od nieszczęść, które przygnębić ją miały; Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Ty, któryś potem tknięty jej upadkiem, Walczących wspierał za najświętszą sprawę; A chcąc świat cały mieć jej męstwa świadkiem, Wśród nieszczęść nawet pomnażał jej sławę; Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Wróć biednej Polsce świetność starożytną! Użyźniaj pola, spustoszone łany; Niech szczęście, pokój na nowo zakwitną! Przestań nas karać, Boże zagniewany! Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Niedawnoś wolność zabrał z Polskiej ziemi, A już krwi naszej popłynęły rzeki — O, jakże musi być okropnie z tymi, Którym Ojczyznę odbierasz na wieki! Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Boże Najświętszy! przez Chrystusa rany! Świeć wiekuiście nad braćmi zmarłymi; Spojrzyj na lud Twój niedolą znękany, Przyjmij ofiary synów polskiej ziemi. Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Boże Najświętszy, od którego woli Istnienie świata całego zależy, Wyzwól lud polski z objęcia niedoli, Wspieraj szlachetne zamiary młodzieży! Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Boże Najświętszy! przez Twe wielkie cudy Oddalaj od nas klęski, mordy boju; Połącz wolności węzłem Twoje ludy Pod jedno berło Anioła pokoju. Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie! Jedno Twe słowo, wielki niebios Panie, Z prochów nas podnieść znowu będzie zdolne; A gdy zasłużym na Twe ukaranie, Obróć nas w prochy, — ale w prochy wolne!... Przed Twe ołtarze zanosim błaganie: Ojczyznę, wolność racz nam wrócić, Panie!
