czwartek,
Roman Romaszkan
Roman Antoni Karol Romaszkan urodził się 14 lipca 1910 roku we Lwowie. Był z pochodzenia Ormianinem. Uczył się w gimnazjum humanistycznym w Bielsku. W 1931 roku zdał egzamin dojrzałości. W latach 1932–1933 w ramach służby wojskowej uczył się Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Po przejściu do rezerwy podjął pracę w katowickim oddziale Banku Gospodarstwa Krajowego. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach 6. Pułku Artylerii Lekkiej. Jego jednostka znalazła się w składzie 6. Dywizji Piechoty z Armii „Kraków”. 21 września dostał się do niewoli.
Po ucieczce dotarł do Krakowa, a następnie udał się do Francji. Na początku 1940 roku zameldował się w kraju nad Sekwaną. Otrzymał przydział do 4. Pułku Artylerii Lekkiej 4. Dywizji Piechoty. Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Otrzymał przydział do 4. Brygady Kadrowej Strzelców, przemianowanej następnie na 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł przeszkolenie w dywersji. 13 stycznia 1942 roku został zaprzysiężony.
W nocy z 8 na 9 kwietnia 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Cravat” został przerzucony do okupowanej Polski. Razem z nim w kraju znaleźli się kapitan Teodor Cetys „Wiking”, kapitan Henryk Kożuchowski „Hora”, kapitan Stefan Mich „Jeż”, porucznik Adam Boryczka „Brona” oraz porucznik Alfred Zawadzki „Kos”. Skoczków przyjęła placówka odbiorcza „Łąka” niedaleko Łowicza. Z chwilą skoku otrzymał awans do stopnia porucznika.
Po aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji odbytej w Warszawie otrzymał przydział na stanowisko dowódcy patrolu dywersyjnego V Odcinka „Wachlarza”. Do jego obowiązków należało m.in. prowadzenie szkoleń dla żołnierzy i organizowanie struktur organizacji. Pod koniec 1942 roku na skutek choroby wyjechał do Warszawy. Po rozwiązaniu „Wachlarza” skierowano go do Kedywu Okręgu Kielce AK. Był kwatermistrzem Zgrupowania „Ponurego”. Jesienią 1943 roku został przeniesiony do Centrali Zaopatrzenia Terenu „Start I” (baza wołyńska w Warszawie). Równolegle objął stanowisko instruktora wyszkolenia w Powstańczych Oddziałach Specjalnych „Jerzyki”. Pod koniec 1943 roku wziął udział w nieudanej próbie przedostania się „Jerzyków” na Wołyń.
W czerwcu 1944 roku został oficerem łącznikowym 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Po rozbrojeniu oddziału przez Sowietów uniknął niewoli i ruszył w stronę walczącej Warszawy, jednak nie zdołał się przedostać przez kordon wojsk Armii Czerwonej. 26 grudnia 1944 roku na Pradze został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Przeszedł brutalne śledztwo. Otrzymał wyrok sześciu lat więzienia. Po tzw. amnestii został zwolniony i wyjechał do Bielska-Białej, gdzie do 1949 roku pracował w miejscowym oddziale Banku Gospodarstwa Krajowego. Szykanowany przez komunistyczne służby zmienił pracę, musiał to czynić wielokrotnie. 14 lutego 1956 roku zginął w wypadku potrącony przez przejeżdżający samochód ciężarowy. W opinii niektórych historyków była to zbrodnia inspirowana przez Służbę Bezpieczeństwa.
