środa,
Operacja lotnicza „Weller 21”
W ramach operacji lotniczej „Weller 21” w nocy z 27 na 28 kwietnia 1944 roku do okupowanej Polski przerzucono kolejną ekipę cichociemnych. Wśród skoczków spadochronowych odebranych przez placówkę odbiorczą „Koza” w okolicach miejscowości Bychawka niedaleko Lublina znaleźli się pułkownik Jan Biały „Kadłub”, major Jerzy Iszkowski „Orczyk”, major Bronisław Lewkowicz „Kurs” oraz kapitan Edmund Marynowski „Sejm”. Ekipa cichociemnych przybyła na pokładzie samolotu Liberator EV-978 ze 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia RAF. Start maszyny nastąpił z lotniska Campo Casale niedaleko Brindisi. Przybysze z Anglii dostarczyli ponad trzysta sześćdziesiąt tysięcy dolarów przeznaczonych na działalność bieżącą Armii Krajowej.
Jan Biały (1897–1984)
Pochodził z Krakowa. Podczas pierwszej wojny światowej został wcielony do armii Austro-Węgier. Na froncie włoskim dostał się do niewoli, w której przebywał dwa lata, a następnie trafił do Armii Hallera. Podczas walk z bolszewikami dowodził kompanią w 48. Pułku Strzelców Kresowych, po wojnie pozostał w wojsku. W 1925 roku ukończył kurs obserwatorów lotniczych, roku później odbył kurs pilotażu w bydgoskiej Niższej Szkole Pilotów. W 1938 roku objął dowództwo I Dywizjonu Liniowego w 2. Pułku Liniowym. Pod jego rozkazami znalazły się dwie eskadry samolotów PZL.23 Karaś. Podczas kampanii wrześniowej uczestniczył w bombardowaniu niemieckich wojsk oraz w walkach z niemieckimi myśliwcami. Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł do Rumunii, a następnie przedostał się do Francji.
Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Na początku 1943 roku otrzymał przydział do 304. Dywizjonu. Latał jako drugi pilot w poszukiwaniu U-Bootów. Wkrótce zgłosił się do służby w kraju. 5 listopada 1943 roku został zaprzysiężony na rotę Armii Krajowej. W ramach operacji lotniczej „Weller 21” został zrzucony ze spadochronem w okolicach Lublina. Po aklimatyzacji otrzymał przydział do Wydziału Lotnictwa Oddziału III Komendy Głównej Armii Krajowej. Od lipca 1944 roku dowodził warszawską „Bazą Lotniczą Okęcie”. W dniu wybuchu powstania warszawskiego brał udział w nieudanym ataku na lotnisko Okęcie. Jego oddział został zepchnięty w okolice podwarszawskich Włoch i nie zdołał już dołączyć z powrotem do powstania. Jesienią 1944 roku przedostał się do Krakowa, gdzie objął stanowisko zastępcy szefa Wydziału Lotnictwa KG AK. Po wkroczeniu Armii Czerwonej został aresztowany przez NKWD. Zwolniono go jesienią 1945 roku.
Po kilku miesiącach przedostał się na Zachód. Służył w Polskich Siłach Powietrznych stacjonujących w bazie w Dunholme Lodge. Po demobilizacji zdecydował się na powrót do rządzonej przez komunistów Polski. W 1952 roku za sprawą funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa jako „element wywrotowy” na kilka miesięcy trafił do aresztu, ostatecznie nie postawiono mu żadnych zarzutów. Zmarł 2 października 1984 roku w Bytomiu.
Jerzy Iszkowski (1914–1962)
Urodził się w Nowym Sączu. Od wczesnej młodości fascynował się lotnictwem. Jesienią 1935 roku został przyjęty na drugi rok nauki w Szkole Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, po jej ukończeniu otrzymał przydział do 2. Pułku Lotniczego w Krakowie. Latem 1939 roku zajmował się szkoleniem pilotów. Nie brał udziału w walkach podczas kampanii wrześniowej. Po agresji Sowietów przeszedł do Rumunii, a następnie przedostał się do Francji. Po klęsce Francuzów ewakuował się do Wielkiej Brytanii. W Polskich Siłach Powietrznych dołączył do 304. Dywizjonu Bombowego, brał udział w wielu lotach bojowych i patrolowych. W lutym 1942 roku zgłosił się do służby w kraju. Odbył szkolenie dla cichociemnych oraz dodatkowo kursy sterowania niemieckimi samolotami wojskowymi. 15 grudnia 1943 roku w Londynie złożył przysięgę Armii Krajowej.
Po przerzucie do okupowanej Polski objął stanowisko zastępcy szefa lotnictwa w lubelskiej Komendzie Okręgu Armii Krajowej. W lipcu służbowo udał się do Warszawy. Próbował wrócić do Lublina, jednak front był już blisko i utknął w okolicach Wołomina. Dołączył do 32. Pułku Piechoty 8 Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Po wkroczeniu Sowietów w połowie sierpnia wyjechał do Lublina, gdzie zajmował się odtwarzaniem Komendy Okręgu Lublin AK. Na początku 1945 roku został aresztowany przez NKWD. W marcu komunistyczny sąd skazał Iszkowskiego na karę śmierci zamienioną wkrótce na dziesięć lat więzienia.
Dzięki staraniom jego żony karę więzienia skrócono do dwóch lat z zaliczeniem okresu pobytu w areszcie. Na początku 1947 roku wyszedł na wolność. Do 1956 roku wielokrotnie zwalniano go z pracy. Był inwigilowany przez komunistyczne służby. W 1956 przywrócono mu stopień wojskowy. Podjął pracę w Aeroklubie Podhalańskim w Nowym Sączu. Zmarł w 1962 roku.
Bronisław Lewkowicz (1913–1944)
Urodził się w Jarosławiu na Podkarpaciu. W latach 1935–1937 był słuchaczem Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. W 1939 roku odbył kurs obserwatorów lotniczych i otrzymał przydział do 212. Eskadry Bombowej warszawskiego 1. Pułku Lotniczego. W tej jednostce służył podczas kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do sowieckiej niewoli, jednak zdołał szybko zbiec. Przedostał się do Francji, skąd oddelegowano go do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 304. Dywizjonie Bombowym „Ziemi Śląskiej” im. ks. Józefa Poniatowskiego. Brał udział w bombardowaniu Niemiec oraz celów w okupowanej przez hitlerowców Francji. W 1943 roku już jako kapitan został przeniesiony do 301. Dywizjonu Bombowego. W tym samym roku zgłosił się do służby w kraju.
Po przejściu przeszkolenia ze specjalnością w dywersji i lotnictwie, 15 grudnia 1943 roku został zaprzysiężony na rotę Armii Krajowej. Nocą z 27 na 28 kwietnia 1944 roku przerzucono go do okupowanej Polski. Po standardowej aklimatyzacji otrzymał przydział na stanowisko oficera operacyjno-taktycznego w Wydziale Lotnictwa Oddziału III Operacyjnego Komendy Głównej AK. W sierpniu 1944 roku znalazł się w Puszczy Kampinoskiej, gdzie służył w pułku „Palmiry-Młociny”. Po rozbiciu oddziałów kampinoskich pod Jaktorowem zdołał wyrwać się z okrążenia. Na początku października na czele kilkunastu żołnierzy dołączył do 25. Pułku Piechoty AK im. Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej w Podokręgu Piotrków AK. 4 listopada 1944 roku poległ podczas walki z oddziałami własowców w okolicach leśniczówki Huta niedaleko Opoczna.
Edmund Marynowski (1913–2014)
Pochodził z Warszawy. W ramach obowiązkowej służby wojskowej ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Dęblinie. Po przejściu do rezerwy pracował w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa. We wrześniu 1939 roku po agresji ZSRR na Polskę przeszedł do Rumunii, a następnie przedostał się do Francji, gdzie służył w Polskich Siłach Powietrznych. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii otrzymał przydział do Polskiej Szkoły Pilotów. Zgłosił się do służby w kraju i odbył odpowiednie przeszkolenie. 15 grudnia 1943 roku został zaprzysiężony na rotę Armii Krajowej.
W ramach operacji lotniczej „Weller 21” został zrzucony ze spadochronem w okolicach Lublina. Po aklimatyzacji otrzymał przydział na stanowisko oficera nadzoru technicznego Bazy Lotniczej „Łużyce” Obszaru Warszawskiego AK. Wiosną 1944 roku objął dowództwo kompanii „Jur”. W szeregach batalionu „Zaremba-Piorun” walczył w powstaniu warszawskim. Po kapitulacji powstania dostał się do niewoli i trafił do obozu jenieckiego. Po zakończeniu wojny pozostał na emigracji. Zmarł w Sun City West w stanie Arizona, w Stanach Zjednoczonych.
