sobota,
Operacja lotnicza „Weller 10”
W nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku w ramach operacji lotniczej „Weller 10” do okupowanej Polski przerzucono kolejną ekipę cichociemnych. Byli to rotmistrz Andrzej Czaykowski „Garda”, podporucznik Tadeusz Nowobilski „Dzwon”, Leopold Skwierczyński „Kozioł” oraz podpułkownik Adam Szydłowski „Poleszuk”. Skoczków przyjęła placówka odbiorcza „Przycisk” w rejonie miejscowości Kazimierzów w pobliżu Sochaczewa. Cichociemni przylecieli na pokładzie samolotu Halifax JP-222 „E” ze 1586. Eskadry Specjalnego Przeznaczenia RAF. Start maszyny nastąpił z lotniska Campo Casale niedaleko Brindisi. Razem ze skoczkami zrzucono dziewięć zasobników ze sprzętem wojskowym i sześć paczek.
Andrzej Rudolf Czaykowski (1912–1953)
Urodził się w Urdominie na Litwie. W 1918 roku jego rodzina zamieszkała w Warszawie. Ukończył Korpus Kadetów im. Marszałka Piłsudskiego we Lwowie oraz Szkołę Podchorążych Kawalerii w Grudziądzu i został zawodowym żołnierzem. W kampanii wrześniowej walczył jako dowódca plutonu łączności w 1 pułku Ułanów Krechowieckich im. Bolesława Mościckiego. Po agresji sowieckiej uczestniczył w walkach z oddziałami Armii Czerwonej pod Grodnem. Przedostał się na Litwę, gdzie został internowany. Pod koniec listopada zbiegł z obozu internowania. W Wilnie nawiązał kontakty z polskimi konspiratorami.
W lutym 1940 roku podczas misji kurierskiej do Warszawy został zatrzymany przez Sowietów. Trafił do obozu pracy w rejonie Archangielska. Po zawarciu układu Sikorski-Majski wstąpił do tworzonych w ZSRR polskich oddziałów. Służył w szwadronie przybocznym generała Władysława Andersa. W szeregach Armii Andersa ewakuował się na Bliski Wschód. Służbowo wyjechał do Wielkiej Brytanii, gdzie zgłosił się do służby w kraju. Przeszedł szkolenie cichociemnych. W nocy z 16 na 17 kwietnia 1944 roku został przerzucony do okupowanej Polski. Otrzymał przydział do Komendy Głównej Armii Krajowej, gdzie pełnił obowiązki oficera operacyjnego zajmującego się odbiorem zrzutów.
Podczas powstania warszawskiego walczył na Mokotowie. Początkowo służył w batalionie ochrony sztabu Zgrupowania „Baszta”, a następnie objął dowództwo batalionu „Ryś”. Po upadku Mokotowa przeszedł kanałami do Śródmieścia. Po kapitulacji wyszedł z Warszawy z ludnością cywilną. Został oficerem Komendy Głównej Armii Krajowej uruchomionej w Częstochowie. Pod koniec 1944 roku został aresztowany przez Niemców. Trafił do obozu koncentracyjnego KL Groß-Rosen, a następnie do KL Mittelbau-Dora.
Po wyzwoleniu służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie. 29 lipca 1949 roku przyjechał do Polski z rozkazami ministra spraw wewnętrznych rządu RP na uchodźstwie, generała Romana Odzierzyńskiego. Dwa tygodnie później został aresztowany w Krakowie przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Komunistyczny Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie skazał go pod zarzutem szpiegostwa na karę śmierci. Wyrok wykonano 10 października 1953 roku w więzieniu mokotowskim w Warszawie.
Tadeusz Nowobilski (1919–1989)
Pochodził z Małopolski. W 1938 roku zdał maturę. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej 6 Dywizji Piechoty. Kilka razy próbował przekroczyć granicę polsko-słowacką. Został aresztowany przez Niemców, jednak zdołał uciec. 17 marca 1940 roku przedostał się na Węgry i w kwietniu dotarł do Francji. Służył w 1 Dywizji Grenadierów, a następnie w 10 Brygadzie Kawalerii Pancernej. Między innymi brał udział w walkach o Montbard, gdzie dwukrotnie został ranny w nogi. Dostał się do niemieckiej niewoli. Po ucieczce przedostał się do nieokupowanej części Francji. Przez Giblartar drogą morską w czerwcu 1942 roku dotarł do Wielkiej Brytanii. Otrzymał przydział do 24 Pułku Ułanów.
Zgłosił się do służby w kraju. Odbył przeszkolenie z zakresu broni pancernej i dywersji. Po przerzucie do okupowanej Polski otrzymał przydział do 7 batalionu 77 Pułku Piechoty w Okręgu Nowogródek Armii Krajowej. Pod koniec lipca 1944 roku został zatrzymany przez patrol Armii Czerwonej. Był więziony w sowieckich łagrach. Pod koniec 1947 roku wrócił do Polski. Zmarł 18 lutego 1989 roku w Lwówku Śląskim.
Leopold Skwierczyński (1905–1959)
Przyszedł na świat w Husince niedaleko Białej Podlaskiej. Po maturze odbył służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Lotnictwa w Poznaniu i Dęblinie. Po przejściu do rezerwy podjął studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, jednak zdecydował się na przenosiny do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Po zdaniu końcowego egzaminu aktorskiego w 1933 roku rozpoczął pracę w teatrze. Występował na scenie Teatru Narodowego, „Praskiego Oka” w Warszawie, Teatru Wołyńskiego w Łucku, Teatru Miejskiego w Toruniu, Teatru Powszechnego w Warszawie i Teatru Miejskiego w Bydgoszczy.
We wrześniu 1939 roku został zmobilizowany do eskadry treningowej 1. Pułku Lotniczego. 18 września przekroczył granicę z Rumunią. Pod koniec listopada zdołał dotrzeć do Francji. Otrzymał przydział do bazy lotniczej Lyon Bron. Był oficerem oświatowym, występował także w Teatrze Polskim w Paryżu. Po upadku Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Służył jako inspektor w Wydziale Oświaty w bazie lotniczej w Blackpool. Kierował teatrem żołnierskim „Lotnicza Czołówka Teatralna”. W 1941 roku otrzymał awans do stopnia porucznika. Zgłosił się do służby w kraju.
Po odbyciu przeszkolenia na kursach dla cichociemnych w ramach operacji lotniczej „Weller 10” został przerzucony do okupowanej Polski. Po aklimatyzacji do warunków konspiracyjnych otrzymał przydział do Oddziału III Komendy Głównej AK na stanowisko zastępca kierownika referatu informacyjno-wywiadowczego Wydziału Wojsk Lotniczych. Wybuch powstania warszawskiego zaskoczył go na Ochocie. Nie miał przydziału. Po kilku dniach został zatrzymany przez własowców. Zdołał uciec z obozu w Pruszkowie i dotrzeć do Krakowa. Powtórnie pracował w Wydziale Wojsk Lotniczych, tym razem na stanowisku szefa referatu wywiadowczego. Jego podstawowym zadaniem było podrabianie dokumentów dla potrzeb konspiracji lotniczej. Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Krakowa został aresztowany przez NKWD. Po interwencji Związku Artystów Scen Polskich, we wrześniu 1945 roku został zwolniony. Występował w Teatrze Starym w Krakowie. W 1946 roku razem z żoną opuścił Polskę i zameldował się w Londynie.
Służbę zakończył w stopniu majora. Za zasługi w czasie wojny czterokrotnie otrzymał Krzyż Walecznych. Po demobilizacji prowadził teatr objazdowy „Komedia”. Później zajął się handlem, posiadał niewielki sklep delikatesowy. W 1957 roku wrócił do Polski, gdzie został aktorem i wicedyrektorem Teatru Dramatycznego w Warszawie. Dwa lata później zmarł.
Adam Szydłowski (1900–1960)
Urodził się w Dręszewie na Mazowszu. Po wybuchu pierwszej wojny światowej jego rodzina trafiła do Rosji, do miasta Perm u stóp gór Ural. Uczył się tam w gimnazjum, a także działał w harcerstwie. W 1918 roku ochotniczo zgłosił się do polskich oddziałów formowanych na Syberii. Został żołnierzem 5. Dywizji Strzelców Polskich, jednostki organizacyjnie należącej do Armii Polskiej we Francji i biorącej udział w wojnie domowej w Rosji. W 1919 roku brał udział w licznych walkach z bolszewikami. Na początku 1920 roku trafił do niewoli, po ucieczce zdołał przedostać się do Polski, gdzie latem 1920 roku wstąpił do Wojska Polskiego. Został zawodowym żołnierzem. Z chwilą wybuchu drugiej wojny światowej był szefem sztabu Obszaru Warownego „Śląsk” w stopniu majora. Po opuszczeniu Górnego Śląska przez polskie oddziały znalazł się w Grupie Operacyjnej „Jagmin”. 19 września w czasie bitwy pod Maziłami został ranny i trafił do niewoli. Po ucieczce trasą przez Tatry i Słowację przedostał się na Węgry. W listopadzie zameldował się we Francji. Początkowo był szefem sztabu 1. Dywizji Grenadierów, a następnie dowódcą batalionu w 1. Pułku Grenadierów Warszawy.
Po upadku Francji przedostał się do nieokupowanej części tego kraju, gdzie był polskim komendantem obozów Camp de Carpiagne i Camp de Garrique. Zajmował się organizowaniem przerzutu polskich żołnierzy do Wielkiej Brytanii. Latem 1941 roku razem z grupą żołnierzy przekroczył granicę hiszpańską. Aresztowany trafił do obozu koncentracyjnego w Miranda de Ebro. W 1943 roku został zwolniony. Przez Gibraltar na początku 1943 roku dotarł do Wielkiej Brytanii. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł odpowiednie przeszkolenie. Po przerzucie do okupowanej Polski otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek Armii Krajowej, gdzie objął stanowisko dowódcy Okręgu. 17 lipca został aresztowany przez NKWD. Przetrzymywano go w więzieniu w Wilnie, a następnie w sowieckich łagrach. Późną jesienią 1947 roku wrócił do Polski. Zamieszkał na Wybrzeżu.
