Przejdź do treści

Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Mrągowie

Operacja lotnicza „Legging”

czwartek,

Operacja lotnicza „Legging”

W nocy z 30 na 31 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Legging” w okupowanej Polsce wylądowała kolejna ekipa cichociemnych. Byli to porucznik Stanisław Gilowski „Gotur”, porucznik Wiesław Ipohorski-Lenkiewicz „Zagroda”, porucznik Aleksander Kułakowski „Rywal”, pułkownik Józef Spychalski „Grudzień” oraz porucznik Janusz Zalewski „Chinek”. Towarzyszył im kurier Delegatury Rządu na Kraj Stanisław Zaborowski „Grzegorz”. Spadochroniarze przelecieli na pokładzie samolotu Halifax L-9618 „W”, który odleciał z lotniska RAF Tempsford położonego 75 kilometrów na północ od centrum Londynu. Polską załogą samolotu dowodził porucznik nawigator Mariusz Wodzicki. Planowo skoczków miała odebrać placówka „Błoto” w Nowej Wsi pod Wołominem, jednak cichociemni wylądowali w okolicach miejscowości Podstoliska, kilka kilometrów od Tłuszcza.

Stanisław Gilowski (1900–1974)

Urodził się 1 kwietnia 1900 roku w Zadarowie. Podczas pierwszej wojny światowej służył w armii austriackiej. W 1918 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej w Zamościu. W szeregach 19 Pułku Ułanów Wołyńskich walczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie pracował w górnictwie naftowym. Od 1925 roku był urzędnikiem gminy w mieście Jaremcze. Pod koniec lat dwudziestych założył w tej miejscowości fabryką ceramiczną. W późniejszych latach wybudował dwa pensjonaty. Bezpośrednio przed wybuchem drugiej wojny światowej był burmistrzem Nadwórnej. Nie został zmobilizowany w 1939 roku. 19 września przeszedł na Węgry i został internowany. W czerwcu 1940 roku dotarł do Francji. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii służył w 7 Brygadzie Kadrowej Strzelców, a następnie w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Zgłosił się do służby w kraju i odbył przeszkolenie dywersyjne.

Po wylądowaniu w okupowanej Polsce otrzymał przydział do „Wachlarza”. Posługiwał się pseudonimem „Gotur”. Był zastępcą kierownika wyszkolenia dywersyjnego, a następnie dowódcą I Odcinka „Wachlarza”. Pod koniec lutego 1943 roku został zastępcą szefa Kedywu Obszaru Lwów Armii Krajowej. Równolegle dowodził dwoma oddziałami dyspozycyjnymi. Po zakończeniu wojny, aby uniknąć represji ze strony komunistów, posługiwał się przybranymi nazwiskami. Zmarł 17 czerwca 1974 w Warszawie.

Wiesław Ipohorski-Lenkiewicz (1910–1943)

Przyszedł na świat w Berezówce niedaleko Bobrujska. Ukończył Gimnazjum Państwowe im. Władysława IV w Warszawie. W 1930 roku zdał egzamin dojrzałości i w ramach służby wojskowej rozpoczął naukę w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty w Cieszynie. Po przejściu do cywila rozpoczął studia w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Po porzuceniu studiów pracował jako nauczyciel w szkole powszechnej w Leśniewie. W szeregach 18. Dywizji Piechoty brał udział w kampanii wrześniowej. 25 września 1939 roku przeszedł na Litwę i został internowany, jednak po ucieczce zdołał dostać się do Francji, gdzie zameldował się w listopadzie. Służył w 3. Dywizji Piechoty, walczył w kampanii francuskiej.

Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii otrzymał przydział na stanowisko oficera technicznego w 1. Brygadzie Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł przeszkolenie wywiadowcze w Polskiej Szkole Wywiadu działającej pod kamuflażem Oficerskiego Kursu Doskonalenia Administracji Wojskowej. W nocy z 30 na 31 marca 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Legging” został przerzucony do okupowanej Polski. Po aklimatyzacji w okupowanym kraju otrzymał przydział do Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego Komendy Głównej Armii Krajowej. Został oficerem wywiadu ofensywnego Referatu „Wschód”. Nadzorował działania wywiadowcze na terenie lewobrzeżnej Ukrainy. 14 stycznia 1943 roku został aresztowany przez niemiecki kontrwywiad wojskowy Abwehrę. Do 8 marca 1943 roku przebywał w kijowskim więzieniu. Jego dalsze losy nie są znane, prawdopodobnie został zamordowany.

Aleksander Kułakowski (1916–1944)

Urodził się w Połykowiczach koło Mohylewa. Od września 1935 roku uczył się w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim, a następnie w latach 1936-1938 w Szkole Podchorążych Artylerii w Toruniu. Po ukończeniu szkoły dostał przydział do 15. Wielkopolskiego Pułku Artylerii Lekkiej. Brał udział w kampanii wrześniowej, m.in. uczestniczył w ciężkich walkach z Niemcami koło Rachania. Dwukrotnie uciekał z niewoli sowieckiej. Przez Węgry dotarł do Francji. Po klęsce Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii. Trafił do 5. Brygady Kadrowej Strzelców, a następnie do 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Przeszedł szkolenie konspiracyjne ze specjalnością dywersji.

Po przerzucie do okupowanej Polski został dowódcą patrolu dywersyjnego na Odcinku I Wachlarza (Lwów – Tarnopol – Płoskirów – Winnica – Żmerynka – Dniepropietrowsk). Wachlarz – wydzielona jednostka AK – m.in. prowadził dywersję na szlakach aprowizacyjnych armii niemieckiej walczącej w ZSRR. Po likwidacji Wachlarza, od marca 1943 roku walczył w Oddziale Dyspozycyjnym Kedywu Okręgu Lwów AK. W grudniu zmieniono mu przydział na Okręg Tarnopol. Służbę w AK zakończył w stopniu kapitana. W kwietniu 1944 roku do Tarnopola wkroczyła Armia Czerwona. Wstąpił wtedy do Ludowego Wojska Polskiego i jako dowódca plutonu artylerii w stopniu podporucznika przeszedł szlak bojowy Sumy–Klewań–Puławy–Warka–Praga. Pod koniec października 1944 roku, kiedy został ostrzeżony o planowanym aresztowaniu, zdezerterował i ukrył się w Lublinie. Po kilku dniach resztowało go NKWD. Po brutalnym śledztwie Wojskowy Sąd Garnizonowy w Lublinie 29 listopada 1944 roku skazał go na karę śmierci. Wyrok wykonano 13 grudnia 1944 roku na Zamku Lubelskim.

Józef Spychalski (1898–1944)

Pochodził z Łodzi. Jego rodzonym bratem był Marian – późniejszy działacz komunistyczny i marszałek Polski. Do wybuchu pierwszej wojny światowej w rodzinnym mieście ukończył pięć klas gimnazjum. Wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej i ukończył szkołę podoficerską POW. Od lata 1916 roku tworzył struktury organizacji w okolicach Sieradza. Został dowódcą oddziału liczącego 150 ludzi. Na początku 1918 roku został komendantem Obwodu Sieradzkiego POW. Jesienią brał udział w negocjacjach z niemiecką załogą Sieradza. 11 listopada Niemcy złożyli broń i opuścili miasto. Wkrótce wstąpił do Wojska Polskiego. W 1919 roku ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie i otrzymał przydział do 28. Pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1920. Za zasługi wojenne otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari. W okresie międzywojennym był oficerem zawodowym, służył w kilku jednostkach piechoty. W 1934 roku otrzymał awans do stopnia majora. Podczas kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy, bronił m.in. Fortu „Bema”. Dowódca Armii „Warszawa” Juliusz Rómmel wręczył mu Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari.

Po kapitulacji stolicy uniknął niewoli, był jednym z pierwszych członków Służby Zwycięstwu Polski. Tworzył struktury organizacji w Okręgu Lubelskim SZP. Zagrożony aresztowaniem został przeniesiony do Warszawy, gdzie służył w Komendzie Głównej Związku Walki Zbrojnej. Jesienią 1940 roku otrzymał zadanie rozbudowy struktury organizacji w Okręgach Białystok, Nowogródek, Polesie, objętych sowiecką okupacją. 17 listopada 1940 roku został aresztowany przez NKWD w okolicach miejscowości Tykocin na Podlasiu. Przewieziono go do Moskwy i osadzono na Łubiance. W czerwcu 1941 roku skazano go na karę śmierci. Po zawarciu układu Sikorski-Majski wyrok anulowano. Po opuszczeniu więzienia wstąpił do Armii Andersa. Po ewakuacji polskich oddziałów na Bliski Wschód został przerzucony do Wielkiej Brytanii. W 1942 roku uzyskał stopień pułkownika. Zgłosił się do służby w kraju.

W marcu 1942 roku został przerzucony do okupowanej Polski. Podczas skoku odniósł kontuzję, wylądował na jadącym pociągu. Miał objąć stanowisko zastępcy komendanta Armii Krajowej, jednak kontrwywiad AK stwierdził, że w okresie aklimatyzacji mimo stanowczego zakazu kontaktował się ze swoim bratem Marianem Spychalskim, który był wtedy członkiem komunistycznej Polskiej Partii Robotniczej oraz szefem Sztabu Głównego Gwardii Ludowej. Jesienią 1942 roku otrzymał przydział na stanowisko komendanta Okręgu Kraków AK. Znacznie rozwinął struktury AK w rejonie Krakowa, dobrze przygotowując Okręg do akcji „Burza”. Z jego rozkazu w styczniu 1944 roku przeprowadzono nieudany zamach na generalnego gubernatora okupowanych ziem polskich Hansa Franka. 24 marca 1944 roku został aresztowany wraz z kilkoma oficerami sztabu. Latem wywieziono go z Krakowa prawdopodobnie do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Gross-Rosen. Jego dalsze losy nie są znane. Według jednej z wersji został zamordowany w sierpniu 1944 roku w KL Sachsenhausen. Jest to bardzo prawdopodobne, ponieważ po wybuchu powstania Heinrich Himmler wydał rozkaz zlikwidowania grupy wysokich oficerów AK.

Janusz Zalewski (1914–1943)

Urodził się w Warszawie. Ukończył gimnazjum w Grudziądzu. W latach 1934-1935 odbywał służbę wojskową Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim. Podczas kampanii wrześniowej walczył w obronie Warszawy, w rejonie Pragi. W październiku 1939 roku zameldował się we Francji. Został oficerem 4. Pułku Artylerii Lekkiej 4. Dywizji Piechoty. Jego jednostka nie osiągnęła stanu gotowości bojowej. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie służył w 4. Dywizjonie Artylerii Lekkiej 4. Brygady Kadrowej Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie ze specjalnością w wywiadzie.

Z chwilą skoku uzyskał awans do stopnia porucznika. Po standardowej aklimatyzacji do życia w warunkach okupacji otrzymał przydział do Referatu „Wschód” Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. Oddelegowano go na stanowisko oficera ośrodka wywiadowczego w Kijowie. Po dekonspiracji całego ośrodka, 13 stycznia 1943 roku został aresztowany przez niemiecki kontrwywiad wojskowy Abwehrę. Ostatni raz widziano go 8 marca 1943 roku w kijowskim więzieniu. Jego dalsze losy nie są znane, prawdopodobnie został zamordowany. Pośmiertnie otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Artykuł: DRAM Speculative Leadoff

DRAM Speculative Leadoff

Artykuł: Burst Mode DMA

Burst Mode DMA

Artykuł: Tryby DMA

Tryby DMA

Artykuł: DMA w kontekście historycznym

DMA w kontekście historycznym

Artykuł: Bezpośredni dostęp do pamięci

Bezpośredni dostęp do pamięci

Nasze technikum

Technik informatyk

Szkoły dla dorosłych

Nasza szkoła

Pełna oferta edukacyjna

Oferta szkoły