niedziela,
Operacja lotnicza „Gimlet”
W nocy z 1 na 2 października 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Gimlet” w okupowanej Polsce wylądowała kolejna ekipa cichociemnych. Byli to podporucznik Stanisław Jagielski „Gacek”, podporucznik Ewaryst Jakubowski „Brat”, porucznik Władysław Klimowicz „Tama”, podporucznik Ryszard Kowalski „Benga”, podporucznik Marian Gołębiewski „Ster” oraz podporucznik Jan Poznański „Pływak”. Skoczków na miejsce zrzutu dostarczył samolot Halifax W-7774 „T” z 138 Dywizjonu RAF, który 1 października wystartował z lotniska Tempsford położonego 75 kilometrów na północ od centrum Londynu. Załogą dowodził porucznik nawigator Stanisław Król. Cichociemnych odebrała placówka „Zamek” w okolicach miejscowości Pawłowice i Życzyn, kilkanaście kilometrów od Dęblina. Teren zrzutu zabezpieczał oddział Batalionów Chłopskich pod dowództwem Jana Ptaszka.
Stanisław Jagielski (1919–1944)
Urodził się w Rozdzielu w Beskidzie Wyspowym. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach 20. Pułku Piechoty. Dowodził drużyną. 22 września podczas walk w rejonie Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli. Po ucieczce przedostał się do Francji. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie otrzymał przydział do 1. Brygady Strzelców. W 1941 roku zgłosił się do służby w kraju. W nocy z 1 na 2 października 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Gimlet” został przerzucony do okupowanej Polski.
W kraju otrzymał przydział do Okręgu Lublin Armii Krajowej. Początkowo prowadził szkolenia dla żołnierzy. Pod koniec 1942 roku objął stanowisko szefa Kedywu Inspektoratu Rejonowego Lublin i Puławy. Brał udział w wielu akcjach bojowych. 7 grudnia 1943 roku został aresztowany przez gestapo. Osadzono go w zamku lubelskim. Przeszedł brutalne śledztwo, jednak nie ujawnił żadnych informacji. Został zamordowany 6 marca 1944 roku w Kurowie podczas publicznej egzekucji.
Ewaryst Jakubowski (1920–1944)
Pochodził z Łodzi. W 1938 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Podczas kampanii wrześniowej walczył w szeregach batalionu podchorążych Centrum Wyszkolenia Saperów z Modlina. Po agresji ZSRR na Polskę przeszedł na Węgry, gdzie został internowany. Zdołał zbiec i dotrzeć do Francji. W kraju nad Loarą służył w 3. Dywizji Piechoty. W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii.
Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. Po przerzucie do okupowanej Polski otrzymał przydział do oddziału Organizacji Specjalnych Akcji Bojowych „Osa” –„Kosa”. Jesienią 1942 roku po likwidacji „Kosy” trafił do służby w warszawskiej bazie Kedywu Okręgu AK Kielce. Wiosną 1944 roku przeniesiono go do jednostki stanowiącej zalążki Brygady Dywersji „Broda 53”. Zajmował się szkoleniem żołnierzy AK w zakresie dywersji. Podczas powstania warszawskiego walczył w szeregach Brygady Dywersji „Broda 43”. Poległ 31 sierpnia 1944 roku podczas próby przebicia się oddziałów staromiejskich do Śródmieścia.
Władysław Klimowicz (1910–1943)
Urodził się we Lwowie. Studiował na politechnice Lwowskiej, w 1937 roku uzyskał dyplom inżyniera hydrotechniki. W ramach służby wojskowej ukończył Szkołę Podchorążych Saperów. Podczas kampanii wrześniowej służył na stanowisku komendanta lubelskiej składnicy saperskiej. Po sowieckiej agresji na Polskę przeszedł do Rumunii. Zdołał zbiec z obozu internowania i na początku 1940 roku zameldował się we Francji, gdzie otrzymał przydział do kompanii szkolnej w Centrum Wyszkolenia Saperów.
W czerwcu 1940 roku został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Służył kolejno w 1. Samodzielnej Kompanii Saperów 1. Brygady Strzelców, 5. Brygadzie Kadrowej Strzelców i od października 1941 roku w 1. Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. W ramach operacji lotniczej „Gimlet” został przerzucony do okupowanej Polski, gdzie otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Śląsk Armii Krajowej. Na początku 1943 roku przed wyjazdem do miejsca przydziału został zatrzymany przez gestapo. Podczas śledztwa popełnił samobójstwo.
Ryszard Kowalski (1919–1943)
Pochodził z Sosnowca. W 1938 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął służbę wojskową. Był słuchaczem Szkoły Podchorążych Saperów Rezerwy w Modlinie. Po wybuchu drugiej wojny światowej otrzymał przydział do Dowództwa Saperów Sztabu Naczelnego Wodza. 19 września zgodnie z rozkazem przeszedł do Rumunii. Po ucieczce z obozu internowania w marcu 1940 roku zdołał przedostać się do Francji. Służył w Centrum Wyszkolenia Saperów w Angers. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii był żołnierzem 1. Samodzielnej Kompani Saperów w 1. Brygadzie Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł odpowiednie przeszkolenie.
W okupowanej Polsce otrzymał przydział na stanowisko instruktora do Okręgu Wołyń Armii Krajowej. W 1943 roku objął stanowisko komendanta Obwodu Zdołbunów wchodzącego w skład Inspektoratu Rejonowego Równe Okręgu Wołyń. W sierpniu 1943 roku został aresztowany przez gestapo. Zginął 18 listopada 1943 roku rozstrzelany razem z grupą więźniów w więzieniu w Równem.
Marian Gołębiewski (1911–1996)
Przyszedł na świat w Płońsku pod Warszawą. Po wybuchu drugiej wojny światowej walczył w szeregach 45. Pułku Piechoty. 19 września razem z całą jednostką przeszedł do Rumunii. Po ucieczce z obozu internowania przedostał się do Francji. Jako dowódca plutonu w 1. Dywizji Grenadierów walczył z Niemcami w Alzacji i Lotaryngii. 21 czerwca 1940 roku dostał się do niewoli. Na początku października zbiegł z obozu jenieckiego Sargemindes i przez Hiszpanię oraz Gibraltar przedostał się do Wielkiej Brytanii. Na Wyspach Brytyjskich służył w 1. Brygadzie Strzelców.
Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł odpowiednie przeszkolenie. W nocy z 1 na 2 października 1942 roku został przerzucony do okupowanej Polski. Po aklimatyzacji w Warszawie został skierowany do Okręgu Lublin Armii Krajowej na stanowisko szefa Kedywu Inspektoratu Rejonowego Zamość. Podczas niemieckiej operacji wysiedlania i eksterminacji polskiej ludności Zamojszczyzny podległe mu oddziały prowadziły akcje odwetowe. W kwietniu 1943 roku przeprowadził śmiałą samodzielną akcję uwolnienia z gestapo w Zamościu żony komendanta Okręgu Armii Krajowej Tomaszów Lubelski wraz z jej kilkuletnim dzieckiem. Pod koniec 1943 roku został komendantem Obwodu Hrubieszów. W maju 1944 roku dodatkowo objął obowiązki komendanta Obwodu Włodzimierz Wołyński. Podczas niemieckiej czerwcowej obławy w Puszczy Solskiej znanej jako operacja Sturmwind II został ciężko ranny, jednak zdołał wydostać się z okrążenia.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej pozostał w podziemiu. W sierpniu jego oddział uwolnił kilkunastu żołnierzy AK przetrzymywanych w areszcie w Hrubieszowie. Po rozwiązaniu Armii Krajowej kontynuował działalność niepodległościową. Był współautorem niezrealizowanego planu ataku na więzienie mokotowskie w Warszawie. W styczniu 1946 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Po brutalnym śledztwie stanął przed komunistycznym sądem jako oskarżony w procesie I Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niepodległość. Jako jedyny w tym procesie otrzymał karę śmierci. Kilka dni później jego wyrok zamieniono na dożywotnie pozbawienie wolności. W 1955 roku próbował bezskutecznie uciec z więzienia w Sieradzu. W 1956 roku został zwolniony.
W latach sześćdziesiątych był współzałożycielem organizacji znanej później jako Ruch. Nie uczestniczył bezpośrednio w akcjach prowadzonych przez organizację. Latem 1970 roku został aresztowany w związku z planowanym przez Ruch podpaleniem Muzeum Lenina w Poroninie. Został skazany na cztery i pół roku więzienia. Po wyjściu na wolność nadal działał w ruchu opozycyjnym. W 1977 roku dołączył do Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. Po wybuchu strajków na Wybrzeżu latem 1980 roku bez powodzenia próbował dotrzeć do robotników w Stoczni Gdańskiej. Po podpisaniu porozumień sierpniowych uczestniczył w organizowaniu NSZZ „Solidarność”. Od 1982 roku przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Działał w organizacjach polonijnych, był inicjatorem powstania Komitetu Budowy Pomnika Katyńskiego. W 1990 roku wrócił do Polski.
Jan Poznański (1918–1943)
Pochodził z Krakowa. W 1937 roku zdał egzamin dojrzałości i rozpoczął studia na Wydziale Handlu Morskiego Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni. Naukę przerwał wybuch drugiej wojny światowej. Podczas kampanii wrześniowej nie został zmobilizowany. W październiku 1939 roku przekroczył granicę z Rumunią i pod koniec listopada zameldował się we Francji. Jako dowódca plutonu w 1. Pułku Grenadierów Warszawy 1. Dywizji Grenadierów walczył w kampanii francuskiej. W lipcu 1940 roku został zatrzymany przez Niemców i trafił do obozu jenieckiego. Wiosną 1941 roku zdołał uciec i przedostać się drogą morską do Wielkiej Brytanii. Początkowo służył w 1. Brygadzie Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł odpowiednie przeszkolenie.
W okupowanej Polsce otrzymał przydział do Kedywu Okręgu Śląsk Armii Krajowej. Wiosną 1943 roku został aresztowany przez krakowskie gestapo. Podczas brutalnego śledztwa pozornie zgodził się na współpracę. Wrócił do Warszawy i złożył swoim przełożonym szczegółowy raport w tej sprawie. Oddział dyspozycyjny Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II Komendy Głównej AK zlikwidował dwóch krakowskich gestapowców, którzy mieli współpracować z Poznańskim. W maju 1943 roku otrzymał nowy przydział, tym razem był to do Kedywu Okręgu Lublin AK. Był organizatorem Oddziału Dyspozycyjnego Kedywu sformowanego na bazie drużyn dywersyjnych z rejonu Lublina i Puław. Uczestniczył w wielu akcjach bojowych. 22 października 1943 roku podczas akcji likwidacji niemieckich konfidentów w Opolu Lubelskim został śmiertelnie postrzelony.
