niedziela,
Leonard Zub-Zdanowicz
Leonard Szczęsny Zub-Zdanowicz urodził się 6 listopada 1912 roku w Popowcach na Wołyniu. Pochodził z rodziny ziemiańskiej o tradycjach patriotycznych. Ukończył Państwowe Gimnazjum Humanistyczne im. Stanisława Staszica w Hrubieszowie, w czerwcu 1930 roku zdał egzamin dojrzałości. W ramach służby wojskowej był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu. Ukończył ją w stopniu plutonowego podchorążego, po odbyciu praktyki w 1. Pułku Strzelców Konnych w Garwolinie, w 1933 roku otrzymał stopień podporucznika rezerwy kawalerii. Studiował na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Jako magister prawa rozpoczął pracę zawodową w Izbie Skarbowej w Lublinie, potem w Garwolinie i Łukowie. Jesienią 1938 roku wrócił do wojska na stałe. Po odbyciu kursu w Centrum Wyszkolenia Żandarmerii w Grudziądzu otrzymał przydział do 3. Dywizjonu Żandarmerii w Grodnie.
Podczas kampanii wrześniowej był dowódcą plutonu pieszego żandarmerii, jego zadaniem była m.in. ochrona Kwatery Głównej 29. Dywizji Piechoty. Uczestniczył w wielu walkach. Za kampanię wrześniową został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. W styczniu 1940 roku dotarł do Francji. Służył w żandarmerii Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Uczestniczył w walkach pod Narvikiem i w kampanii francuskiej. Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii dowodził plutonem żandarmerii w 3. Brygadzie Kadrowej Strzelców. Służył jeszcze w kilku jednostkach. Wiosną 1941 roku otrzymał awans do stopnia porucznika.
Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie w zakresie dywersji. 7 kwietnia 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. W nocy z 1 na 2 września 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Smallpox” trafił do okupowanej Polski. Razem z nim ze spadochronem skakali porucznik Mieczysław Eckhard „Bocian”, podporucznik Michał Fijałka „Kawa”, kapitan Bolesław Kontrym „Żmudzin”, porucznik Wacław Kapisto „Kra” oraz porucznik Hieronim Łagoda „Lak”. Skoczków odebrała placówka odbiorcza „Rogi” na terenie nadleśnictwa Łoś-Rogatki na północny wschód od Grójca.
Podczas skoku ze spadochronem złamał nogę i po otrzymaniu przydziału do II Odcinka Wachlarza mógł prowadzić działalność konspiracyjną jedynie w ograniczonym zakresie. W 1943 roku otrzymał przydział do Okręgu Brześć AK. Już w 1942 roku proponowano mu przejście do Narodowych Sił Zbrojnych, jednak odmówił. Zniechęcony brakiem bojowych zadań w AK, pod koniec maja przyłączył się do NSZ. Napisał w tej sprawie meldunek do swoich przełożonych w AK. Jako żołnierz NSZ brał udział w wielu akcjach zbrojnych wymierzonych przeciwko Niemcom, a także w walkach z komunistyczną partyzantką, zarówno polską, jak i sowiecką. Latem 1944 roku otrzymał rozkaz przeprowadzenia koncentracji swoich oddziałów w rejonie Gór Świętokrzyskich. W sierpniu sformowano Brygadę Świętokrzyską NSZ, a major Leonard Zub-Zdanowicz objął stanowisko szefa sztabu Brygady. Po rozpoczęciu styczniowej ofensywy sowieckiej Brygada Świętokrzyska w porozumieniu z Niemcami podjęła marsz na zachód, co do dziś budzi kontrowersje. W maju 1945 roku major Zub-Zdanowicz brał udział w ataku na hitlerowski obóz koncentracyjny dla kobiet w Holisovie, dzięki czemu uwolniono kilkaset więźniarek.
W sierpniu 1945 roku opuścił Brygadę i rozpoczął służbę w 2. Korpusie Polskim pod dowództwem generała Władysława Andersa we Włoszech. Po przyjeździe do Wielkiej Brytanii prowadzono śledztwo dotyczące jego postępowania w okupowanym kraju, jednak ostatecznie sprawa zakończyła się dla niego pozytywnie. W 1952 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Aktywnie działał w polskich organizacjach kombatanckich. Angażował się w akcje pomocowe dla Polski. Zmarł 12 sierpnia 1982 roku w Waterbury, w Stanach Zjednoczonych.
