poniedziałek,
Jan Rostworowski
Dziś mija rocznica urodzin polskiego dziennikarza, żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, podporucznika Armii Krajowej, cichociemnego.
Jan Maria Józef Rostworowski urodził się 3 października 1915 roku w Lublinie. Pochodził z ziemiańskiej rodziny. Miał siedmioro rodzeństwa. W rodzinnym mieście ukończył Gimnazjum Męskie Spółki Cywilnej Szkoły Średniej. W 1934 roku zdał maturę i rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. Równolegle pracował jako dziennikarz w koncernie prasowym „ABC”. Była to jego pasja i jednocześnie konieczność życiowa, ponieważ po śmierci ojca musiał sam zapewnić sobie utrzymanie. Mimo że na bieżąco zaliczał egzaminy, po dwóch latach przerwał studia i wyjechał jako korespondent prasowy do Berlina. Nie podobały mu się stosunki panujące w Niemczech, prowadził liczne spory z niemieckimi dziennikarzami o przekonaniach nazistowskich. Groziło to odmówieniem akredytacji, w 1938 roku został korespondentem „Wieczoru Warszawskiego” w Rzymie. Jego teksty były bardzo cenione, trafnie analizował złożoną sytuację w Europie pod koniec lat trzydziestych i potrafił swoje wnioski przekazywać w atrakcyjnej formie.
Wybuch wojny zastał go w Bazylei. Próbował przedostać się do Polski, jednak kiedy dotarł do Bukaresztu, zdał sobie sprawę, że kampania wrześniowa jest przegrana i ruszył tą samą trasą w powrotną drogę. Jeszcze we wrześniu 1939 roku zameldował się we Francji. Skierowano go do Szkoły Podchorążych Piechoty w Camp de Coëtquidan. Po ukończeniu kursu otrzymał przydział do Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich. Razem ze swoją jednostką walczył w kampanii norweskiej. Za bohaterską postawę pod Narvikiem otrzymał Krzyż Walecznych. 18 czerwca Brygada wróciła do Francji, jednak Niemcy już wtedy byli w Paryżu. Po upadku Francji znalazł się w Andorze, gdzie w tajnej placówce przerzutowej zajmował się organizowaniem ewakuacji polskich żołnierzy z terenu Francji do Hiszpanii. Latem 1941 roku udał się do Wielkiej Brytanii.
Został skierowany do 1. Batalionu Strzelców Podhalańskich 1. Brygady Strzelców. Jego batalion kontynuował tradycje Samodzielnej Brygady Strzelców Podhalańskich, Rostworowski spotkał tam wielu kolegów spod Narviku. Zgłosił się do służby w kraju. Odbył przeszkolenie w zakresie wywiadu. W nocy z 13 na 14 marca 1943 roku w ramach operacji lotniczej „Tile” znalazł się na terenie okupowanej Polski. Razem z nim ze spadochronami skakali porucznik Oskar Farenholc „Sum”, porucznik Janusz Prądzyński „Trzy”, podporucznik Edwin Scheller-Czarny „Fordon”. Skoczków odebrała placówka „Olcha” niecałe dziesięć kilometrów od Kielc. Przybysze z Anglii przerzucili znacznie ilości pieniędzy na potrzeby polskiego podziemia. Podczas operacji zrzucono także sześć zasobników oraz dwie paczki.
Po standardowej aklimatyzacji do życia w okupowanym kraju w Warszawie otrzymał przydział do Referatu „Zachód” Oddziału II Informacyjno-Wywiadowczego sztabu Komendy Głównej Armii Krajowej. Zajmował się wywiadem ofensywnym, swoje zadania wykonywał m.in. m.in. w Berlinie i Monachium. 6 czerwca 1943 roku w rejonie Monachium został aresztowany przez niemiecki kontrwywiad. Przeszedł brutalne śledztwo. Wiosną 1944 roku trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Groß-Rosen. Rozpoczął działalność w konspiracji obozowej. Latem 1944 roku został przeniesiony do karnej kompanii. Pracował w kamieniołomach w strasznych warunkach, zachorował na zapalenie płuc. Zginął 22 września 1944 roku zamęczony przez blokowego więźnia Straffkommando.
