sobota,
Jan Marek
Dziś mija setna rocznica urodzin żołnierza Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, oficera Armii Krajowej, porucznika piechoty, cichociemnego.
Jan Franciszek Marek urodził się 5 listopada 1919 we Lwowie. W rodzinnym mieście ukończył szkołę powszechną oraz gimnazjum. W 1938 roku zdał egzamin dojrzałości i wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Stanisławowie. Latem 1939 roku w stopniu kaprala podchorążego został skierowany na praktykę do 53. Pułku Piechoty Strzelców Kresowych w Stryju. W szeregach tej jednostki rozpoczął kampanię wrześniową. Później przeszedł do 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej pod dowództwem pułkownika Stanisława Maczka. 19 września razem z Brygadą prezeszedł na Węgry. Po ucieczce z obozu internowania przedostał się do Francji, gdzie otrzymał przydział do Centrum Szkolenia Piechoty w Camp de Coëtquidan. Pod koniec 1939 roku otrzymał awans do stopnia podporucznika. Po klęsce Francuzów został ewakuowany do Wielkiej Brytanii.
Na Wyspach Brytyjskich służył jako dowódca plutonu moździerzowego w 1. Brygadzie Strzelców przemianowanej następnie na 1. Samodzielną Brygadę Spadochronową. W 1941 roku zgłosił się do służby w kraju. Po odbyciu przeszkolenia w dywersji został przerzucony do okupowanej Polski w nocy z 6 na 7 stycznia 1942 roku w ramach operacji lotniczej „Shirt”. Razem z nim w kraju znaleźli się porucznik Tadeusz Klimowski „Ostoja”, podpułkownik Henryk Krajewski „Trzaska”, porucznik Zbigniew Piasecki „Orlik”, kapitan Jan Smela „Wir” oraz Kurier Delegatury Rządu na Kraj podporucznik Benedykt Moszyński „Andrzej”. Skoczków spadochronowych odebrała placówka odbiorcza „Kocioł” w okolicach miejscowości Cegłów 7 kilometrów od Mińska Mazowieckiego.
Otrzymał przydział na III Odcinek Wachlarza. Latem 1942 roku brał udział w akcji wysadzenia pociągu w okolicach miejscowości Kopcewicze. W sierpniu został przeniesiony do Komendy Odcinka I Wachlarza, gdzie objął stanowisko wykładowcy dywersji. Wiosną 1943 roku prowadził zajęcia w szkole dywersji „Zagajnik” Kedywu Odcinka IV. Równolegle do służby w AK zaangażował się w działalność Konfederacji Narodu. W ramach tej organizacji utworzył oddział szturmowy pod nazwą Uderzeniowego Batalionu Specjalnego i został jego dowódcą. Kłóciło się to ze służbę w AK, jednak jego przełożeni nie wyciągnęli większych konsekwencji, ponieważ rozmowy o scaleniu KN z AK były już mocno zaawansowane.
Jan Marek upomniany przez przedstawicieli AK złożył oświadczenie, że wycofa się z kontaktów z KN, jednak nie dotrzymał danego słowa. 13 maja 1943 roku w jego mieszkaniu odbywała się odprawa Uderzeniowego Batalionu Specjalnego. Kamienica została otoczona przez gestapo. Jan Marek próbował uciec dachami, jednak został postrzelony i spadł na ulicę. Ranny został ujęty i przewieziony do szpitala. W grypsie prosił o truciznę. Później kontakt się urwał. Zginął w niewyjaśnionych okolicznościach, prawdopodobnie w czerwcu 1944 roku.
