środa,
Jan Kanty Skrochowski
Jan Kanty Maria Wojciech Skrochowski urodził się 28 grudnia 1914 roku w Krakowie. Ukończył IV Państwowe Gimnazjum im. H. Sienkiewicza w Krakowie. W 1933 roku zdał egzamin dojrzałości i wstąpił do Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii w Grudziądzu, a rok później po jej ukończeniu do Szkoły Podchorążych Kawalerii. Po otrzymaniu stopnia podporucznika w 1936 roku otrzymał przydział do 8 pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, gdzie dowodził plutonem ciężkich karabinów maszynowych. W szeregach macierzystej jednostki walczył w kampanii wrześniowej, m.in. w rejonie Woźnik, pod Szczekocinami, Pińczowem i Tarnogrodem.
19 września przeszedł na Węgry. W październiku dotarł do Francji. Służył w 1 Dywizji Grenadierów, początkowo jako dowódca plutonu 1 Dywizjonu Kawalerii, a następnie dowódca plutonu przeciwpancernego w 1 Oddziale Rozpoznawczym im. Księcia Józefa Poniatowskiego. W kampanii francuskiej walczył m.in. w rejonie ufortyfikowanym Saary, pod Lagarde w Lotaryngii, w rejonie lasów Baccarat. Był wyróżniającym się oficerem, otrzymał francuski Croix de Guerre oraz dwukrotnie Krzyż Walecznych. Po okrążeniu i rozwiązaniu 1 Dywizji Grenadierów przedostał się do południowej Francji. Trafił do obozu zbiorczego Camp de Carpiagne w pobliżu Marsylii. Do Wielkiej Brytanii zdołał dotrzeć dopiero latem 1942 roku.
Skierowano go na stanowisko dowódcy plutonu 1 Oddziału Rozpoznawczego 1 Brygady Strzelców. Zgłosił się do służby w kraju i przeszedł szkolenie dywersyjne. W nocy z 30 kwietnia na 1 maja 1944 roku w ramach operacji lotniczej „Weller 16” został przerzucony do okupowanej Polski. Razem z nim ze spadochronem skakali kapitan Franciszek Cieplik „Hatrak”, porucznik Kazimierz Osuchowski „Rosomak” oraz major Kazimierz Szternal „Zryw”. Skoczków odebrała placówka odbiorcza „Klosz” w pobliżu wsi Przybyszew około 20 kilometrów od Grójca.
Po standardowej aklimatyzacji w Warszawie otrzymał przydział do Okręgu Nowogródek Armii Krajowej na stanowisko dowódcy szwadronu 26 pułku piechoty AK w Zgrupowaniu Nadniemeńskim Macieja Kalenkiewicza. Brał udział w walkach z oddziałami niemieckimi i partyzantką radziecką. W tym okresie dwukrotnie otrzymał Krzyż Walecznych. Po wkroczeniu Armii Czerwonej i licznych aresztowaniach żołnierzy AK, w połowie lipca 1944 roku ruszył w głąb Puszczy Rudnickiej. 19 sierpnia jego oddział zaatakowały jednostki sowieckie. Po udanym odwrocie dołączył do grupy majora Macieja Kalenkiewicza „Kotwicza”.
21 sierpnia w leśniczówce Surkonty niedaleko Lidy żołnierze „Kotwicza” zostali zaatakowani przez 3 Batalion 32 Zmotoryzowanego Pułku Strzelców Wojsk Wewnętrznych NKWD. Rotmistrz Skrochowski zginął w nierównej walce. W Surkontach zginęło 36 żołnierzy Armii Krajowej, sowieckie straty to 132 zabitych. Polaków miejscowa ludność pochowała w zbiorowej mogile obok grobu powstańców z 1863 roku. Pośmiertnie Jan Kanty Skrochowski za szczególną odwagę i zdolności dowódcze w bitwie pod Poddubiczami i Surokontami otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari.
