niedziela,
Zygmunt Miłkowski
Dziś mija rocznica urodzin pułkownika dyplomowanego Wojska Polskiego, komendanta Okręgu Krakowskiego ZWZ-AK.
Zygmunt Miłkowski urodził się 30 października 1894 roku w Zofiówce. Uczył się w gimnazjum w Białej Cerkwi. W 1913 roku rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Działał w Drużynach Strzeleckich. W czasie pierwszej wojny światowej, jako osoba urodzona na terenie Imperium Rosyjskiego w 1915 roku został wcielony do carskiej armii. Walczył w Rumunii, Bukowinie i Galicji Wschodniej. Pod koniec 1917 roku razem z kilkoma innymi Polakami z 11. Dywizji Kawalerii został żołnierzem I Dywizjonu Pułku Kirasjerów Polskich, przemianowanego później na 7. Pułk Ułanów.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do Szwadronu Jazdy Wojewódzkiej Warszawskiej Odsieczy Lwowa, z którym pod koniec 1918 roku wyjechał walczyć z Ukraińcami we Lwowie. Na bazie jego jednostki powstał 12. Pułk Ułanów, w którego szeregach jako dowódca szwadronu w stopniu porucznika od wiosny 1919 roku walczył z bolszewikami. Wyróżnił się męstwem w walce z bolszewicką kawalerią pod wsią Ślipczyce. Za zasługi podczas wojny polsko-bolszewickiej w 1921 roku otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
W okresie międzywojennym był oficerem zawodowym kawalerii. W latach 1929–1931 ukończył kurs Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie i uzyskał dyplom naukowy oficera dyplomowanego. W 1931 roku został dowódcą Doświadczalnej Grupy Pancerno-Motorowej w Warszawie. W 1934 roku otrzymał awans do stopnia podpułkownika. W 1935 roku został oficerem sztabu w grudziądzkim Centrum Wyszkolenia Kawalerii. W 1938 roku objął stanowisko dowódcy 23. Pułku Ułanów Grodzieńskich w Postawach.
Razem z 23. Pułkiem walczył w kampanii wrześniowej. Jego jednostka wchodziła w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Po ciężkich walkach w okolicy Tomaszowa w nocy z 8 na 9 września i rozproszeniu pułku w krytycznej sytuacji wydał swoim żołnierzom rozkaz przebijania się małymi grupami. W efekcie jednostka przestała istnieć.
Zdołał uniknąć niewoli i już od października 1939 roku włączył się w działalność konspiracyjną w Warszawie. Początkowo był oficerem Oddziału III Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej. Latem 1941 roku powierzono mu stanowisko komendanta Okręgu Krakowskiego ZWZ. W 1942 roku ZWZ został przemianowany na Armię Krajową. Późną jesienią 1942 roku zagrożony aresztowaniem Miłkowski został przeniesiony do Warszawy na stanowisko inspektora Komendy Głównej AK.
W latach 1943–1944 był szef Oddziału IV Kwatermistrzowskiego Komendy Głównej AK. 15 sierpnia 1944 roku został mianowany komendantem Obszaru Zachodniego AK z siedzibą w Łodzi. Nie zdołał rozpocząć działalności na tym stanowisku, ponieważ podczas próby przedostania się do rejonu swojego działania został zatrzymany przez Niemców. Potraktowany jako uchodźca z ogarniętej powstaniem Warszawy trafił do obozu przesiedleńczego w Pruszkowie, a następnie do niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Mauthausen-Gusen. 6 kwietnia 1945 roku został zamordowany podczas ewakuacji filii obozu w Wiener Neudorf.
