sobota,
Wybory parlamentarne w 1989 roku
4 czerwca 1989 roku odbyła się pierwsza tura pierwszych po drugiej wojnie światowej częściowo wolnych wyborów do Sejmu i całkowicie wolnych do Senatu.
Tzw. wybory czerwcowe odbyły się na zasadach ustalonych podczas obrad Okrągłego Stołu. Wcześniejsze powojenne wybory miały charakter pozorny. Fałszowano wyniki i ograniczano wolność wyboru w taki sposób, aby osiągać wyniki zgodne z interesem komunistycznej władzy. Niepodzielną władzę w Polsce sprawowała Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, a uzależnione organizacje satelickie nie miały wpływu realnego wpływu na politykę.
W latach osiemdziesiątych w państwach bloku komunistycznego zaostrzył się kryzys gospodarczy i aby poprawić nastroje społeczne, polskie władze zaczęły łagodzić swoją politykę. W 1986 roku uwolniono większość więźniów politycznych. Na początku 1988 roku wprowadzono wysoką podwyżkę cen i wkrótce rozpoczęły się masowe protesty. Początkowo pierwsi strajkujący żądali jedynie wzrostu płac, ale szybko pojawiły się także postulaty polityczne.
W sierpniu 1988 roku minister spraw wewnętrznych Czesław Kiszczak jako reprezentant PZPR wyraził gotowość do podjęcia rozmów z opozycją. 31 sierpnia spotkał się z Lechem Wałęsą, a następnie odbyło się wiele kolejnych rozmów między opozycją a przedstawicielami władzy. Po przygotowaniu właściwego gruntu w dniach od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 roku odbyły się obrady Okrągłego Stołu. Ich efektem były m.in. zmiana ordynacji wyborczej, przywrócenie Senatu oraz decyzja o przeprowadzeniu nowych wyborów parlamentarnych.
Wybory do Sejmu nie były całkowicie wolne, ustalono, że 65% mandatów przypadnie dotychczasowym prorządowym partiom, pozostałe 35% objąć mieli wyłącznie kandydaci bezpartyjni. W przypadku Senatu wybory miały być całkowicie wolne. W kwietniu ponownie zarejestrowano „Solidarność” oraz „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Powstał Komitet Obywatelski „Solidarność”, który miał zająć się prowadzeniem kampanii wyborczej.
4 czerwca 1989 roku odbyła się pierwsza tura wyborów, w której zdecydowane zwycięstwo odniosła opozycja solidarnościowa. 160 na 161 mandatów poselskich zarezerwowanych dla kandydatów bezpartyjnych zdobyli przedstawiciele Komitetu Obywatelskiego. Podobny sukces „Solidarność” odniosła również w przypadku wyborów do Senatu. Frekwencja wyborcza wyniosła 62%. Prawdopodobnie wielu obywateli nie wierzyło, że wybory coś zmienią.
Wyniki wyborów były zaskakujące dla obu stron, a jednocześnie stanowiły spektakularną porażkę przedstawicieli władzy. Spośród kandydatów do mandatów przeznaczonych dla ugrupowań koalicyjnych tylko trzy osoby uzyskały wymagany próg 50% głosów. Strona rządowa nie zdobyła żadnego mandatu w Senacie. Obie strony zgodziły się na bezprawną zmianę ordynacji wyborczej w trakcie wyborów, aby umożliwić wybór kandydatów PZPR.
W drugiej turze wyborów 18 czerwca 1989 roku „Solidarność” zdobyła ostatni brakujący mandat poselski i osiągnęła 100% możliwych do obsadzenia według wcześniejszych ustaleń miejsc w sejmie kontraktowym. Na osiem miejsc w Senacie zdobyła siedem. Kolejnym upokorzeniem dla koalicji PZPR była frekwencja, która wyniosła 25%, społeczeństwo po wybraniu większości kandydatów Komitetu Obywatelskiego utraciło zainteresowanie wyborami.
