niedziela,
Wojna golubska
Wojna w 1422 roku trwała tylko dwa miesiące. Nazwa wojny pochodzi od ataku na Golub – najważniejszego starcia w konflikcie. Była ona kontynuacją działań podjętych w lipcu 1419 roku. Wtedy obie strony zgodziły się na arbitraż Zygmunta Luksemburskiego. Wyrok ogłoszony we Wrocławiu w 1420 roku nie był korzystny dla Polaków. Władysław Jagiełło zrozumiał, że istnieje tylko zbrojne rozwiązanie konfliktu. Sojusz zaczepno-odporny podpisany z margrabią Brandenburgii Fryderykiem I Hohenzollernem 8 kwietnia 1421 roku w Krakowie umocnił pozycję Polski i Litwy. Przymierze to odcięło zakon od Rzeszy.
Tradycyjnie już przeprowadzono koncentrację wojsk w Czerwińsku nad Wisłą. W tym samym dniu, 17 lipca, wypowiedziano wojnę. Przed rozpoczęciem działań wojennych, 23 lipca Jagiełło wydał dla szlachty tzw. przywilej czerwiński. Najważniejszy zapis dotyczył prawa nietykalności majątkowej.
25 lipca wojska Władysława Jagiełły wyruszyły w głąb państwa zakonnego. Tym razem Krzyżacy unikali starć w otwartym polu i zgromadzili się w zamkach za linią Drwęcy. Siły polskie zaczęły pustoszyć kraj. 20 sierpnia zdobyto Golub, po sześciu dniach poddał się zamek w tym mieście. Zdobyto także inne miejscowości – Bratian i Zabrzeźno.
Krzyżacy nie ponieśli drastycznych strat, do pokoju zmusiły ich stany pruskie państwa zakonnego. Mieszkańcy państwa krzyżackiego byli przerażeni perspektywą wyniszczenia kolejnych obszarów. Wielkiemu mistrzowi pozostawiono wybór: podpisze pokój albo utraci poparcie stanów pruskich.
27 września 1422 w okolicach Mełna podpisano korzystny dla polskiej strony traktat pokojowy. Zakon na zawsze wyrzekał się pretensji do Żmudzi. Traktat wyznaczał na kilkaset lat granicę pomiędzy Polską, Litwą i Prusami w obszarze Wielkiej Puszczy. Litwini otrzymali Puszczę Augustowska. Stany pruskie uzyskały możliwość wypowiedzenia posłuszeństwa, w wypadku złamania traktatu przez Zakon.
Podpisanie pokoju miało bardzo poważne konsekwencje. W 1423 roku stany pruskie odmówiły zgody na nowe, wyznaczone przez Zakon podatki. 18 lat później powstał Związek Pruski, który w 1454 roku zaproponował królowi Polski przejęcie władzy nad całym państwem zakonnym.
Najważniejsze wydarzenia związane z wojną golubską:
- 6 grudnia 1420 - niekorzystny dla Polaków wyrok w sporze polsko-krzyżackim;
- 8 kwietnia 1421 - Władysław Jagiełło zawiera sojusz z Brandenburgią;
- 17 lipca 1422 - wypowiedzenie wojny i koncentracja w Czerwińsku;
- 23 lipca 1422 - przywilej czerwiński;
- 25 lipca 1422 - wojska polsko-litewskie ruszają w głąb państwa zakonnego;
- 20 sierpnia 1422 - zdobycie miasta Golub;
- 26 sierpnia 1422 - zdobycie zamku Golub;
- 27 września 1422 - pokój mełneński.
