wtorek,
Wincenty Cendro
Dzisiaj mija rocznica urodzin majora kawalerii Wojska Polskiego, kawalera Orderu Virtuti Militari, ofiary zbrodni katyńskiej.
Wincenty Witold Cendro urodził się 5 kwietnia 1895 roku w Czarnowie Poklasztornym koło Kielc. Był uczniem gimnazjum rządowego w Kielcach. Za udział w ruchu antyrosyjskim został relegowany ze szkoły. Podczas nauki w Szkole Handlowej działał w tajnej organizacji niepodległościowej w strukturach Związku Walki Czynnej. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w II Realnej Państwowej Szkole w Krakowie podjął studia agrotechniczne w Kijowie. W latach 1913–1914 uczestniczył w kursach Polskiego Związku Strzeleckiego. W 1914 roku zdobył tytuł agronoma w Studium Rolniczym na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionu Puławskiego. Służył w drugim szwadronie ułanów. Jako chorąży kawalerii ukończył Konstantynowską Szkołę Wojskową. Na początku 1915 roku został żołnierzem Dywizjonu Ułanów Polskich. Walczył na froncie ukraińskim w szeregach Brygady Strzelców Polskich. Rok później znalazł się w armii Imperium Rosyjskiego, gdzie uzyskał stopień porucznika. Pod koniec 1917 roku został oficerem I Korpusu Polskiego w Rosji generała Józefa Dowbor-Muśnickiego.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Otrzymał przydział do 7 Pułku Ułanów Lubelskich w garnizonie Mińsk Mazowiecki. Brał udział w wojnie polsko-ukraińskiej. Dowodził kombinowanym szwadronem w grupie operacyjnej „Bug”. W lutym 1919 roku dwukrotnie ze swoim szwadronem brawurowo przedarł się przez linię nieprzyjaciela i doręczył meldunki. Za ten wyczyn został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari. Od maja 1919 roku walczył w wojnie z bolszewikami. Kilkukrotnie był odznaczany za waleczność i odwagę.
Po wojnie został oficerem zawodowy, Służył w sztabie VII Brygady Jazdy oraz w sztabie Dowództwa Okręgu Korpusu nr IX w Brześciu. Odbył kursy dla młodszych oficerów kawalerii w Centralnej Szkole Kawalerii w Grudziądzu. Był oficerem w kilku jednostkach kawalerii, m.in. 17, 25 i 26 Pułku Ułanów Wielkopolskich, 9 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Baranowiczach, 1 Pułku Ułanów Krechowieckich w Augustowie. Regularnie podnosił kwalifikacje zawodowe, odbywając wiele kursów.
W czasie kampanii wrześniowej jako major walczył w szeregach Nowogródzkiej Brygady Kawalerii. Po agresji ZSRR toczył walkę także z oddziałami Armii Czerwonej. Został aresztowany przez Sowietów w okolicach Władypola w trakcie próby przejścia na Węgry. Trafił do obozu w Kozielsku. Wiosną 1940 roku został zamordowany w Katyniu przez funkcjonariuszy NKWD. Jego ciało zidentyfikowano podczas ekshumacji prowadzonych przez Niemców w 1943 roku. W 2007 roku pośmiertnie został awansowany do stopnia podpułkownika.
