piątek,
Wielkopolska Brygada Kawalerii
Początki Wielkopolskiej Brygady Kawalerii wiążą się z powstaniem wielkopolskim. Już w pierwszych dniach zrywu mieszkańców Prowincji Poznańskiej, pod koniec grudnia 1918 roku, sformowano oddział jazdy nazwany jako „Konni Strzelcy Straży Poznania”. Po kilku tygodniach jednostka otrzymała nazwę 1 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Również w grudniu powstały zalążki 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich, a kilka tygodni później 3. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Wiosną 1919 roku wielkopolskie jednostki jazdy znalazły się w składzie I Brygady Jazdy Wielkopolskiej.
Po scaleniu Armii Wielkopolskiej z Wojskiem Polskim w ramach unifikacji zmianie uległy nazwy jednostek. I Brygada Jazdy Wielkopolskiej stała się VII Brygadą Jazdy, a 1, 2, i 3 Pułk przemianowano odpowiednio na 15, 16 i 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich. Kawalerzyści z Wielkopolski brali udział w walkach z bolszewikami, m.in. w wyprawie kijowskiej i walkach odwrotowych oraz w bitwie nad Niemnem.
W kwietniu 1924 roku po reorganizacji polskich oddziałów jazdy VII Brygada Jazdy otrzymała nazwę VII Brygada Kawalerii i została podporządkowana 3 Dywizji Kawalerii. Po kolejnych zmianach organizacyjnych w 1929 roku jednostkę przemianowano na Brygadę Kawalerii „Poznań”, a 16. Pułk Ułanów Wielkopolskich przeszedł do XIV Brygady Kawalerii. 1 kwietnia 1937 Brygada Kawalerii „Poznań” przemianowana została na Wielkopolską Brygadę Kawalerii.
Podczas kampanii wrześniowej głównymi jednostkami Wielkopolskiej Brygady Kawalerii były 15. Pułk Ułanów Poznańskich pod dowództwem podpułkownika Tadeusza Mikke, 17. Pułk Ułanów Wielkopolskich im. Króla Bolesława Chrobrego pułkownika Ignacego Kowalczewskiego, 7. Pułk Strzelców Konnych Wielkopolskich pułkownika Stanisława Królickiego oraz 7. Dywizjon Artylerii Konnej podpułkownika Ludwika Sawickiego. Brygadą dowodził generał Roman Abraham, a organizacyjnie włączono ją w skład Armii „Poznań”.
2 września 1939 roku wielkopolscy kawalerzyści dokonali wypadu na tereny Trzeciej Rzeszy w rejonie Wschowy i Załęcza. W Załęczu zniszczono kilkadziesiąt niemieckich samochodów. W pierwszych dniach wojny Armia „Poznań” znalazła się poza głównymi kierunkami niemieckiego ataku, jednak wobec błyskawicznych postępów wojsk Trzeciej Rzeszy jej dowódca generał Tadeusz Kutrzeba otrzymał od Naczelnego Wodza rozkaz wycofania się na linię Wisły. 7 września doszło do spotkania dowódców armii „Poznań” i „Pomorze”. Ich oddziały znajdowały się już na tyłach szybko kierujących się na Warszawę dywizji pancernych i zmotoryzowanych Wehrmachtu. 9 września dwie połączone polskie armie uderzyły na oddziały przeciwnika znad północnego brzegu Bzury w kierunku na Stryków.
W bitwie nad Bzurą wzięła udział także Wielkopolska Brygada Kawalerii, której jednostki nacierały na lewym skrzydle Armii „Poznań”. 17 Pułk Ułanów Wielkopolskich zdobył Walewice, równolegle żołnierze 15. Pułku Ułanów Poznańskich opanowali Bielawy. Początkowo polskie oddziały odnosiły sukcesy, ich uderzenie zaskoczyło niemieckie dowództwo, które nie było świadome obecności silnych polskich jednostek na swoich tyłach.
10 września wieczorem Niemcy ściągnęli dodatkowe jednostki w rejon operowania Brygady i kawalerzyści zostali zaatakowani z trzech stron. Brygada przeszła do obrony pod Chruślinem i Piotrowicami. Następnego dnia wielkopolscy kawalerzyści wspólnie z 14 Dywizją Piechoty uderzyli na Głowno. Stoczono zacięte walki, jednak Polakom nie udało się opanować tej miejscowości.
12 września wieczorem generał Kutrzeba zdecydował o zmianie kierunku ataku, jego oddziały miały uderzyć przez Łowicz na Skierniewice i zdobyć przeprawy przez Bzurę, a następnie przebijać się do Warszawy. W drugiej fazie bitwy Wielkopolska Brygada Kawalerii została podporządkowana dowódcy Armii „Pomorze”. Kawalerzyści brali udział w walkach o przeprawy na Bzurze. Do 16 września bronili przepraw przez Bzurę w Brochowie. Później przebili się do Puszczy Kampinoskiej i dołączyli do Grupy Operacyjnej Kawalerii generała Abrahama, której zadaniem było wywalczenie przejść przez lasy Kampinosu dla resztek Armii „Poznań” i „Pomorze”. 18 września Wielkopolska Brygada Kawalerii zwycięsko starła się z nieniecką 29. Dywizją Piechoty.
W nocy z 19 na 20 września ułani z Wielkopolski przebili się do Warszawy. 23 września 1939 roku z Wielkopolskiej, Pomorskiej i Podolskiej Brygady Kawalerii sformowano Zbiorczą Brygadę Kawalerii pod dowództwem generała Romana Abrahama, która walczyła w obronie stolicy.
Po ewakuacji Armii Andersa z ZSRR jesienią 1942 roku sformowano 15. Pułk Kawalerii Pancernej. W następnym roku jednostka otrzymała nazwę 15. Pułk Ułanów Poznańskich. Jego żołnierze brali udział w kampanii włoskiej, wsławiając się udziałem w bitwie o Monte Cassino i Ankonę. Pod koniec 1944 roku w ramach II Korpusu Polskiego 14. Wielkopolską Brygadę Pancerną. W latach 1996-2007 kontynuatorem tradycji Wielkopolskiej Brygady Kawalerii była 15. Wielkopolska Brygada Kawalerii Pancernej im. gen broni Władysława Andersa w Wędrzynie.
