piątek,
Westerplatte – po kapitulacji
Po zajęciu Westerplatte przez Niemców obrońcy zostali rozdzieleni. Rannych umieszczono w baraku na terenie Akademii Medycznej w Gdańsku. Niektórych pracowników kontraktowych przewieziono do obozu jeńców cywilnych w Nowym Porcie. Oficerów ulokowano w pod strażą w hotelu. Pozostali obrońcy trafili do koszar na Biskupiej Górce.
Pierwszej nocy na przesłuchanie wezwany został kierownik radiostacji Kazimierz Rasiński. Za odmowę ujawnienia szyfrów radiowych został zamordowany przez gestapo.
Po kilku dniach żołnierze zostali wysłani do obozów jenieckich. Podoficerowie i szeregowcy zmuszani byli tam do pracy fizycznej. Kapitan Mieczysław Słaby niewolę spędził w obozie dla szeregowych żołnierzy, udzielał pomocy medycznej jeńcom oraz cywilom wywiezionym na roboty przymusowe.
Zdarzały się ucieczki i zwolnienia z powodu utraty zdrowia. Ich finał był różny – niektórzy obrońcy Westerplatte wzięli udział w walkach partyzanckich, zdobywali Berlin, zostali zesłani na Syberię albo trafili do obozu koncentracyjnego. Nie wszyscy żołnierze z Wojskowej Strażnicy Tranzytowej przeżyli okres okupacji.
Koleje życia żołnierzy po zakończeniu wojny układały się rozmaicie. Większość z nich wróciła do Polski. Przedstawione poniżej ludzkie historie nie wyczerpują tematu losów obrońców Westerplatte.
Władysław Baran w 1942 roku uciekł z obozu jenieckiego i przedostał się do Polski. Wstąpił pod pseudonimem „Uparty” do oddziału partyzanckiego Armii Krajowej. w 1944 roku aresztowany i wywieziony do ZSRR był więźniem łagrów. Do Polski powrócił pod koniec 1947 roku. Zmarł 30 sierpnia 1976.
Franciszek Dąbrowski po wyzwoleniu wrócił do kraju i zgłosił się do służby wojskowej. w 1950 roku uznano go za inwalidę wojennego i zwolniono ze służby bez prawa do emerytury. Podjął pracę jako kasjer w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki. Na fali czystek stalinowskich jako przedwojenny oficer został pozbawiony pracy. Po wielu interwencjach wyższych oficerów umożliwiono mu pracę sprzedawcy gazet w kiosku. Po 1956 roku został zrehabilitowany. Zmarł w 1962 roku.
Józef Kaczanowski z niewoli zbiegł już późną jesienią 1939 roku. Kierował się na rodzinną Grodzieńszczyznę, po przekroczeniu granicy został zatrzymany przez sowiecki patrol i wywieziony do Archangielska gdzie pracował przymusowo przy wyrębie lasu. w 1943 zgłosił się do formowanych w Sielcach nad Oką polskich oddziałów. Brał udział w szturmie Berlina. Po demobilizacji nie wrócił w rodzinne strony, drogi już były zamknięte. Zmarł w 2004 roku na Podlasiu.
Zdzisław Kręgielski po powrocie z niewoli służył w Marynarce Wojennej. Przedwojenny oficer w 1947 roku został zwolniony ze służby jako „element klasowo niepewny” bez prawa do podjęcia stałej pracy. w 1949 roku wyjechał do Poznania, gdzie do emerytury pracował jako urzędnik. Zmarł w 1987 roku.
Ignacy Skowron pod koniec 1940 roku z powodu choroby został zwolniony z niewoli. Po powrocie do kraju pracował na kolei, prowadził działalność konspiracyjną, dostarczając informacji o niemieckich transportach. Po wojnie nadal był kolejarzem. Zmarł 5 sierpnia 2012 roku w wieku 97 lat jako ostatni z obrońców Westerplatte.
Edmund Szamlewski w 1944 roku został przymusowo wcielony do armii niemieckiej i wysłany na front wschodni. Od maja do czerwca 1945 przebywał w niewoli sowieckiej, zrehabilitowany po powrocie do Polski. Od 1956 roku był członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. w latach 70. pełnił funkcję I sekretarza Podstawowej Organizacji Partyjnej w swoim zakładzie. Zmarł w 1982 roku w Iławie.
Karol Szwedowski na Westerplatte był zatrudniony jako pracownik kontraktowy. Zajmował się głównie robotami budowlanymi. w trakcie obrony strażnicy pełnił obowiązki sanitariusza. Po kapitulacji jako cywil trafił do obozu koncentracyjnego KL Stutthof. Później wywieziono go do KL Buchenwald. Z obozu został wyprowadzony przez polskie ugrupowanie konspiracyjne. Zmarł w 1941 roku z wycieńczenia po przebytych obozach.
Ignacy Zarębski pełnił służbę w charakterze radiotelegrafisty. Po kapitulacji był poddawany torturom przez gestapo, które chciało uzyskać informacje na temat polskich szyfrów. Ostatecznie trafił do stalagu. w obawie przed kolejnymi przesłuchaniami symulował chorobę i wielokrotnie zmieniał obozy jenieckie. Po wkroczeniu Amerykanów przez dwa lata przebywał w obozie wojskowym. w 1949 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Zmarł w 1967 roku.
Jan Zdeb w 1945 roku został schwytany podczas próby ucieczki i osadzony w obozie koncentracyjnym KL Stutthof. Już pierwszego dnia udało mu się zbiec w kobiecym przebraniu. Po wojnie do przejścia na emeryturę pracował fizycznie. Zmarł w 1999 roku.
Konstanty Żurawski wiosną 1944 roku wraz z innym Polakiem oraz dwoma Rosjanami uciekł z konwoju. Ukrywali się przez pół roku do nadejścia Armii Czerwonej. Do końca wojny walczył w polskich oddziałach. w styczniu 1946 roku osiedlił się na Ziemiach Odzyskanych. Pracował na roli. Zmarł w 1999 roku.
