wtorek,
Stefan Batory
Stefan Batory był synem wojewody siedmiogrodzkiego Stefana Batorego i Katarzyny Telegdi. Przyszedł na świat 27 września 1533 w Szilágysomlyó, na terenie obecnej Rumunii. Studiował uniwersytecie w Padwie. Znał kilka języków. W 1571 roku został księciem Siedmiogrodu. Po ucieczce Henryka Walezego ten przedstawiciel starego węgierskiego rodu zupełnie niespodziewanie stał się jednym z głównych kandydatów do polskiego tronu.
Elekcja w 1553 roku miała burzliwy przebieg. 12 grudnia 1575 Senat na kolejnego króla obrał Maksymiliana II Habsburga, który był mocno popierany przez episkopat. Podburzona przez Jana Zamoyskiego szlachta wybrała na króla Annę Jagiellonkę, jednocześnie chciano wydać ją za mąż za Stefana Batorego. 15 grudnia królem okrzyknięto Batorego, który zgodził się poślubić starszą o dziesięć lat Annę Jagiellonkę. 1 maja 1576 w Katedrze Wawelskiej Stefan Batory poślubił Annę Jagiellonkę i został koronowany na króla Polski.
W krótkim czasie większość zwolenników Habsburga uznała nowego króla. Najdłużej opierał się zbuntowany Gdańsk. Batory rozpoczął blokadę ekonomiczną miasta. Po śmierci Maksymiliana II jesienią 1576 roku upór gdańszczan stracił sens, ale do ugody doszło dopiero pod koniec następnego roku. Wykorzystując wojnę Rzeczypospolitej z Gdańskiem, latem 1577 roku armia moskiewska wtargnęła do Inflant. Batory przeprowadził trzy zwycięskie kampanie przeciwko wojskom cara Iwana Groźnego, dzięki którym przeszedł do historii jako dzielny wojownik. Zmuszony do zawarcia pokoju car Iwan Groźny zgodził się na zwrot prawie całych Inflant.
Sojusznikiem i współpracownikiem Batorego był kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski. Przyczynił się on do sukcesów politycznych i gospodarczych króla, wspierał go także na polu militarnym jako hetman wielki koronny. Batory przeprowadził reformy w wielu dziedzinach. Zreformował wojsko, doprowadził do unowocześnienia sprzętu i uzbrojenia. W 1579 roku założył Akademię Wileńską, drugą uczelnię wyższą w Rzeczypospolitej. Stefan Batory zmarł w 1586 roku.
