środa,
Stanisław Huskowski
Dziś mija rocznica urodzin żołnierza Armii Krajowej, uczestnika akcji Kutschera i Koppe.
Stanisław Huskowski urodził się 7 września 1922 roku w Warszawie. W 1930 roku po śmierci ojca wraz z matką zamieszkał we Lwowie. Po powrocie do stolicy w 1935 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum i Liceum im. ks. Józefa Poniatowskiego. Na początku okupacji hitlerowskiej dołączył do żoliborskiej grupy PET. Namówił do przystąpienia do organizacji Bronisława Pietraszewicza i Jerzego Zborowskiego. Kontynuował naukę na tajnych kompletach. W 1942 roku wychowankowie grupy PET przeszli do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Stanisław Huskowski znalazł się w składzie Hufca Centrum CR-500. Uczestniczył w akcjach małego sabotażu.
3 maja 1943 roku w dniu polskiego święta narodowego wziął udział w najgłośniejszej akcji skierowanej przeciw niemieckim megafonom ulicznym. Członkowie podziemia zorganizowali wtedy „studio” w prywatnym mieszkaniu i podłączyli się do szczekaczki zamontowanej na placu Wilsona. Kiedy Warszawiacy usłyszeli nadawane publicznie polskie marsze wojskowe oraz głos spikera oznajmiający „Tu stacja megafonowa Kierownictwa Walki Cywilnej! Nadajemy audycję specjalną z okazji święta narodowego 3 Maja!” nie potrafili ukryć radości.
1 sierpnia 1943 roku został oddelegowany z Grup Szturmowych do specjalnego oddziału o kryptonimie Agat (Anty-Gestapo) zajmującego się zwalczaniem gestapo. Oddział m.in. organizował zamachy na oficerów SS i gestapo. W mieszkaniu Huskowskiego zorganizowano magazyn broni, odbywały się tam także konspiracyjne odprawy. „Ali” brał udział w kilku akcjach zbrojnych, najbardziej znane z nich to zamach na Franza Kutscherę oraz akcja Koppe.
Akcja Kutschera była częścią akcji „Główki” – serii zamachów na wyróżniających się okrucieństwem wobec ludności okupowanej Polski niemieckich funkcjonariuszy. Jesienią 1943 roku Franz Kutchera objął stanowisko Dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski. W okupowanej stolicy wprowadził niespotykany wcześniej terror. Od 16 października 1943 do 16 lutego 1944 roku w publicznych egzekucjach zgładzono 1763 osoby. W tym czasie dokonywano także egzekucji niejawnych, np. w ruinach warszawskiego getta, dlatego liczbę ofiar z tego okresu szacuje się na pięć tysięcy osób. Informacje o rozstrzeliwaniach publikowano na plakatach bez imiennego podpisu, opatrzonych jedynie sygnaturą „Dowódca SS i Policji na Dystrykt Warszawski”.
1 lutego 1944 roku żołnierze Armii Krajowej w ulicznej akcji wykonali wyrok śmierci na „kacie Warszawy”. Huskowski był w grupie, która ubezpieczała akcję, w ostatniej chwili okazało się, że zabrakło dla niego broni maszynowej, zamiast niej otrzymał granaty. Po rozpoczęciu zamachu ochrona pobliskiego budynku Dowództwa SS otworzyła silny ogień i osłona akcji miała pełne ręce roboty. „Ali” miał pecha, nie zdołał otworzyć teczki z granatami. Kontynuował walkę, wykorzystując broń krótką.
11 lipca 1944 roku w Krakowie wydzielona grupa z batalionu AK „Parasol” przeprowadziła nieudany zamach na odpowiedzialnego za represje i masowe zbrodnie wyższego dowódcę SS i Policji w Generalnym Gubernatorstwie Wilhelma Koppe. „Ali” uczestniczył w tej akcji. Mimo silnego ostrzału prowadzonego przez żołnierzy AK niemiecka limuzyna ominęła blokadę. W pogoń za nią ruszył samochód zamachowców. Półciężarówka nie mogła dogonić mercedesa z dwunastocylindrowym silnikiem, jednak w trakcie pościgu żołnierze AK zdołali zastrzelić adiutanta i ranić samego Koppego. Podczas akcji straty Polaków były nieznaczne – jeden z zamachowców odniósł niegroźne rany.
Po nieudanej akcji podczas powrotu do Warszawy w okolicach miejscowości Kąty żołnierze „Parasola” natknęli się na patrol żandarmerii. Podczas strzelaniny ciężko ranny został Eugeniusz Schielberg „Dietrich”, zginęło kilku Niemców. Samochody Polaków kontynuowały jazdę. Pod wsią Udórz doszło do tragedii. W starciu z kilkudziesięcioma niemieckimi żołnierzami zginął Stanisław Huskowski „Ali” oraz Wojciech Czerwiński „Orlik”, pięcioro Polaków zostało rannych, troje spośród nich dostało się w ręce wroga. Halina Grabowska „Zeta”, Tadeusz Ulankiewicz „Warski” oraz Bogusław Niepokój „Storch” zostali poddani torturom, a następnie zamordowani.
