piątek,
Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie”
30 września 1939 roku żołnierze Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” odnieśli zwycięstwo nad oddziałami Armii Czerwonej w bitwie pod Parczewem.
Samodzielna Grupa Operacyjna „Polesie” była związkiem taktycznym oddziałów Wojska Polskiego zorganizowanym już w trakcie trwania kampanii wrześniowej na mocy rozkazu ze Sztabu Naczelnego Wodza z 9 września. Organizowaniem Grupy zajmował się dowódca Okręgu Korpusu Nr IX Brześć generał brygady Franciszek Kleeberg, on także został jej dowódcą. Oddziały Kleeberga powstały na bazie ośrodków zapasowych 20. i 30. Dywizji Piechoty. Część żołnierzy pochodziło z oddziałów rozbitych wcześniej przez Niemców. Na dzień 14 września w skład Grupy wchodziły: zgrupowanie „Kobryń”, zgrupowanie „Brześć”, zgrupowanie „Drohiczyn Poleski”, zgrupowanie „Jasiołda”, Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej. Ta improwizowana grupa wojsk odegrała dużą rolę w końcowej fazie kampanii wrześniowej i była ostatnim związkiem operacyjnym Wojska Polskiego zachowującym zdolność bojową.
Zadaniem SGO „Polesie” była obrona odcinka Bugu od Brześcia do Hrubieszowa przed głębokim obejściem od wschodu. W rejonie tym od północy nacierał niemiecki XIX Korpus Pancerny. W dniach 14–16 września zgrupowanie „Brześć” broniło twierdzy brzeskiej. Ostatniej nocy żołnierze generała Konstantego Plisowskiego opuścili Brześć, kierując się na Terespol i stracili kontakt z resztą SGO „Polesie”. Od 16 do 18 września zgrupowanie „Kobryń” odpierało niemieckie ataki na przedpolach Kobrynia. 17 września o świcie Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę państwa polskiego, oddziały generała Kleeberga musiały od tej pory zmagać się z dwoma przeciwnikami. Dowódca zgrupowania postanowił zgodnie z rozkazami dowództwa przebijać się w kierunku południowej granicy.
17 września do składu SGO „Polesie” dołączyła Podlaska Brygada Kawalerii. W rejonie tzw. morza pińskiego czołgi Wehrmachtu były bezużyteczne, jednak polskie jednostki pływające były zaciekle atakowane z powietrza przez Luftwaffe. Po decyzji odwrotu na południe okręty Flotylli Rzecznej zostały pozbawione uzbrojenia i zatopione przez załogi. Z marynarzy i obsługi lądowej sformowano oddziały piechoty. Podczas kolejnych dni SGO „Polesie” nie brała udziału w poważniejszej bitwie, jednak często dochodziło do niewielkich starć z sowieckimi patrolami i prosowieckimi dywersantami. Niemcy cofali się na zachód, na linię zgodną z ustaleniami niemiecko-sowieckimi. 22 września generał Kleeberg, analizując położenie swoich wojsk, postanowił zmienić decyzję i ruszyć z odsieczą okrążonej Warszawie.
27 września zreorganizowano skład zgrupowania, po zmianach w jego skład wchodziły: Kwatera Główna SGO „Polesie”, 50. Dywizja Piechoty „Brzoza”, 60. Dywizja Piechoty „Kobryń”, Dywizja Kawalerii „Zaza”, Podlaska Brygada Kawalerii, 13. Eskadra Obserwacyjna. 27 września oddziały Kleeberga sforsowały Bug w rejonie Włodawy. W następnych trzech dniach żołnierze SGO „Polesie” pod Jabłoniem, Parczewem i Milanowem pobili wysunięte jednostki Armii Czerwonej. Mimo otrzymanej informacji o kapitulacji Warszawy generał Kleeberg zamierzał dalej przebijać się w kierunku zachodnim, a ostatecznie w rejonie niedostępnych Gór Świętokrzyskich przejść do działań partyzanckich. Po drodze, w celu uzupełnienia zapasów, jego oddziały miały zdobyć Główną Składnicy Uzbrojenia Nr 2 w Stawach. Kleeberg zdołał przekonać do tego pomysłu pozostałych generałów z jego zgrupowania.
Niemcy zorientowali się, że przez teren Lubelszczyzny przemieszcza się duże polskie zgrupowanie, jednak sądzili, że są to rozbite oddziały polskimi ze złamanym morale i niewielkiej wartości bojowej. Początkowo do likwidacji przeciwnika skierowali stosunkowo niewielkie oddziały. 2 października rozpoczęła się bitwa pod Kockiem, ostatnia bitwa kampanii wrześniowej. Polacy nie ograniczali się do obrony i prowadzili także działania zaczepne, jeszcze ostatniego dnia bitwy pod Wolą Gułowską żołnierze Kleeberga praktycznie rozbili niemiecką 29. Dywizję Piechoty Zmotoryzowanej. Niestety stan amunicji w większości oddziałów zgrupowania nieuchronnie zbliżał się do zera. W nocy przerwano wymianę ognia. Polscy parlamentariusze przekazali Niemcom decyzję generała Kleeberga o kapitulacji. 6 października SGO „Polesie” złożyła broń.
