wtorek,
Ron Jeffery
Dziś przypada rocznica urodzin brytyjskiego uciekiniera z obozu jenieckiego w służbie Armii Krajowej.
Ron Jeffery urodził się 6 września 1917 roku w Londynie. Po wybuchu drugiej wojny światowej zaciągnął się do wojska. Przeszedł podstawowe przeszkolenie w Centrum Szkoleniowym Piechoty w Maidstone i otrzymał przydział do 6. West Kent Battalion. Wkrótce jego jednostkę wysłano do Francji. Brał udział w walkach podczas kampanii francuskiej. Kiedy znalazł się za liniami wroga, trafił do niewoli. Umieszczono go w obozie jenieckim w miejscowości Szubin położonej około dwudziestu kilometrów od Bydgoszczy.
Uciekł podczas pracy poza terenem obozu, jednak szybko został ujęty przez niemiecką policję. Po powrocie do obozu trafił na kilka dni do karceru. W 1941 roku został przeniesiony do obozu jenieckiego w Ostrzeszowie w Wielkopolsce i wysłany stamtąd do pracy w zakładach naprawczych samochodów ciężarowych w Łodzi. Po koniec 1941 roku ponownie uciekł z niewoli. Dzięki pomocy polskich robotników poznanych w zakładach zdołał przedostać się do Warszawy. Związał się z Armią Krajową.
Dzięki świetnej znajomości kilku języków stał się pracownikiem wywiadu AK. Po przeszkoleniu zajmował się kontaktami ze współpracującymi z aliantami Austriakami i Niemcami, przy czym podawał się za agenta brytyjskiego wywiadu, co imponowało rozmówcom i ułatwiało pozyskiwanie informacji. Często w tym celu jeździł do Wiednia, Pragi, Budapesztu, Berlina i Hamburga. Sporadycznie uczestniczył w innych akcjach polskiego podziemia. W 1943 roku komendant główny AK generał Stefan Rowecki „Grot” za pośrednictwem Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie przesłał do brytyjskiego pułku Royal West Kent Regiment depeszę, w której gratulował wychowanka i proponował awansowanie Ronalda Jeffrey'ego do stopnia oficera.
Wobec silnej sowieckiej kampanii propagandowej kwestionującej przydatność i wiarygodność AK oraz sceptycznego traktowania przez Brytyjczyków uważanych za stronnicze polskich raportów, jako Anglik stał się wiarygodnym źródłem informacji dla rządu brytyjskiego. W 1944 roku przebrany w mundur niemieckiego oficera Abwehry przez Niemcy i Skandynawię przedostał się do Londynu. Osobiście przekazał informacje na temat okrucieństw niemieckich w okupowanej Polsce oraz stosunków polsko-sowieckich. Jego wiarygodność zakwestionowała sowiecka agentura w wysokich kręgach sowieckiego wywiadu, oskarżając go o bycie agentem w służbie niemieckiego wywiadu. Władzom brytyjskim nie podobało się także ujawnianie sprawy zbrodni katyńskiej. Ron Jeffery został przesłuchany przez kontrwywiad i otrzymał zakaz kontaktów z prasą i wystąpień publicznych.
Po wojnie rozgoryczony wyemigrował do Nowej Zelandii. W 1995 roku prezydent Lech Wałęsa udekorował go Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Napisał wspomnienia wydane pod tytułem „Red Runs the Vistula” (Wisła jak krew czerwona). Zmarł we wrześniu 2002 roku w Auckland.
