poniedziałek,
Romuald Traugutt
17 października 1863 roku Romuald Traugutt objął urząd dyktatora powstania styczniowego. W pamięci swoich współpracowników pozostał jako osoba głęboko religijna i oddany sprawie patriota.
Urodził się 16 stycznia 1826 w Szostakowie. Duży wpływ na wychowanie Traugutta patriotyczne miała jego babka – Justyna Błocka. Z dobrymi wynikami ukończył gimnazjum w Świsłoczy. Od dziecka marzył o studiach Instytucie Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu, jednak nie został przyjęty. Wybrał karierę wojskową.
Służbę w armii carskiej rozpoczął w 1844 roku. Po trzyletnim kursie celująco zdał egzamin oficerski w Petersburgu i uzyskał stopień chorążego. Brał udział w tłumieniu powstania węgierskiego, które wybuchło w ramach Wiosny Ludów. Uczestniczył w wojnie z Turcją. 14 czerwca 1862 roku w stopniu podpułkownika został zwolniony z armii rosyjskiej.
Początkowo Romuald Traugutt nie miał zamiaru brać udziału w powstaniu styczniowym. Uważał, że powstańcy nie mają szans na zwycięstwo. Do walki włączył się w kwietniu 1863 roku, dowodził oddziałem kobryńskim. W lipcu oddział został rozbity. Traugutt udał się do Warszawy.
Oddał się do dyspozycji Wydziału Wojny Rządu Narodowego. W połowie sierpnia otrzymał awans na generała. Pojechał do Paryża z misją uzyskania francuskiej pomocy dla powstańców. Nie przyniosła ona efektu. Po powrocie do kraju stronnictwo „białych” wysunęło jego kandydaturę na dyktatora powstania. Po upadku Rządu Narodowego czerwonych, 17 października powstał nowy Rząd Narodowy, a Traugutt objął urząd dyktatora powstania styczniowego.
Jego przywództwo miało tajny charakter. Posługiwał się pseudonimem „Michał Czarnecki” i fałszywą tożsamością. Jego celem była reorganizacja powstańczych oddziałów i przekształcenie ich w regularną armię. W kraju i za granicą próbował zdobyć środki finansowe w formie pożyczki, niestety bezskutecznie. Szukając poparcia dla sprawy polskiej, prowadził aktywną działalność dyplomatyczną. Jako człowiek religijny słał listy do papieża Piusa IX. 27 grudnia 1863 roku powołał organ mający wcielić w życie uwłaszczenie chłopów.
W kwietniu 1864 Traugutt został aresztowany przez carską policję. Był więziony na Pawiaku, a następnie w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Podczas śledztwa nie wydał nikogo. Został skazany na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano 5 sierpnia 1864 roku. Razem z nim stracono kilku innych członków władz powstania.
Po śmierci wokół osoby Traugutta zaczął kształtować się kult. W czasach II RP propagatorem jego legendy był Józef Piłsudski. Działania podjęte w celu beatyfikacji Traugutta przerwała druga wojna światowa. Upodobały go sobie ugrupowania o skrajnych poglądach, oddziały jego imienia powstawały w Armii Krajowej, a także w formacjach tworzonych przez polskich komunistów.
