poniedziałek,
Rehabilitacja Galileusza
31 października 1992 roku papież Jan Paweł II dokonał pełnej rehabilitacji Galileusza – włoskiego astronoma, astrologa, matematyka, fizyka i filozofa.
Galileusz był jednym z pierwszych konstruktorów teleskopu. Ten wynalazek pozwolił na potwierdzenie teorii Mikołaja Kopernika. Doprowadziło to do konfliktu z Kościołem katolickim. W 1615 roku trybunał inkwizycyjny zabronił astronomowi głoszenia teorii heliocentrycznej.
W lutym 1632 roku Galileusz swoje najważniejsze dzieło, „Dialog o dwóch najważniejszych systemach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym”. Został wtedy oskarżony przez inkwizycję o złamanie zakazu z 1615 roku. Trybunał Rzymskiej Inkwizycji początkowo skazał astronoma na dożywotni areszt domowy, jednak wyrok złagodzono do trzech lat więzienia. Galileusz do końca życia pozostawał pod nadzorem Inkwizycji. W trakcie procesu został zmuszony do odwołania i przeklęcia swoich „błędów”. Jego dzieło zostało wpisane na indeks ksiąg zakazanych. Kościół skazał Galileusza za nieposłuszeństwo, a nie za herezje.
Kościół rzymskokatolicki do sprawy Galileusza powrócił dopiero pod koniec XX wieku. Papież Jan Paweł II powołał specjalną komisję. Wyniki jej prac doprowadziły do pełnej rechabilitacji włoskiego uczonego ogłoszonej 31 października 1992 roku. Z przemówienia Jana Pawła II w 2003 roku: „Galileusz, człowiek głęboko wierzący, okazał więcej przenikliwości w tej kwestii (interpretacji Pisma) od swych teologów-adwersarzy. Większość teologów nie wyczuwała formalnej różnicy między Pismem Świętym a jego interpretacją, co doprowadziło ich do niewłaściwego przeniesienia w obszar doktryny wiary kwestii należącej de facto do badań naukowych. Ich błąd tkwił w wyobrażeniu, iż nasza znajomość struktury świata fizycznego była w pewien sposób narzucona przez dosłowny sens Pisma Świętego”.
Galileusz (wł. Galileo Galilei) żył w latach 1564-1642. Urodził się w Pizie we Włoszech. Studiował medycynę na Uniwersytecie w Pizie, jednak bardziej pociągała go matematyka i w konsekwencji opuścił uczelnię. Od roku 1589 był wykładowcą matematyki na uniwersytecie w Pizie, a następnie w Padwie. Wykładał także mechanikę i astronomię. Jako metody naukowyme stosował eksperymenty i obserwacje. Jego odkrycia w dziedzinie astronomii miały epokowe znaczenie. Były to m.in. fazy Wenus, księżyce Jowisza, góry na Księżycu.
Włoski uczony jest znany głównie jako astronom, ale miał wiele innych ważnych osiągnięć. Odkrył zjawisko bezwładności, wykazał niezależność przyspieszenia ziemskiego od masy, udowodnił niezależność okresu drgań wahadła od amplitudy i masy umieszczonej na jego końcu. Wyniki jego badań zostały wykorzystane w praktyce. Galileusz udoskonalił wiele urządzeń, np. mikroskop czy tzw. kompas geometryczny i wojskowy wykorzystywany przez mierniczych oraz artylerzystów. W 1606 roku zbudował termometr.
Galileusz jako pierwszy użył wahadła do pomiaru czasu, na tej podstawie Christiaan Huygens skonstruował pierwszy zegar wahadłowy. Prace, które włoski naukowiec zlecił swojemu uczniowi Torricelliemu, doprowadziły do powstania barometru rtęciowego.
