poniedziałek,
Powstanie nieświeskie
W nocy z 14 na 15 marca 1919 roku polska ludność Nieświeża wystąpiła przeciwko bolszewikom.
„A jeśli komu droga otwarta do nieba, Tym, co służą ojczyźnie”
–– Jan Kochanowski.
Pod koniec 1918 roku wojska niemieckie zaczęły wycofywać się z ziem dawnego Imperium Rosyjskiego. Równocześnie za nimi posuwali się bolszewicy, przejmując te tereny. Na początku 1919 roku w rejonie Wilna doszło do walk polskich oddziałów samoobrony z Armią Czerwoną w Wilnie. Niektórzy uważają je za początek wojny polsko-bolszewickiej, jednak większość historyków się z tym nie zgadza i podkreśla, że polska samoobrona w Wilnie była oddziałami improwizowanymi i nieregularnymi, podejmującymi działania bez konkretnych rozkazów ze strony Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego. Bolszewicy dążyli do podboju państw europejskich i przekształcenia ich w republiki radzieckie. 12 stycznia 1919 sowieckie Naczelne Dowództwo rozpoczęło operację „Cel Wisła”. Odradzająca się po 123 latach niewoli niepodległa Polska stanęła w obliczu wielkiego niebezpieczeństwa. Za pierwsze walki wojny polsko-bolszewickiej przyjmowane jest starcie w okolicach miasteczka Mosty 14 lutego 1919 roku.
Nieśwież został zajęty bez walki przez bolszewików na początku 1919 roku. W marcu część jego mieszkańców uznała, że Wojsko Polskie wypiera Armię Czerwoną na wschód i postanowiła samodzielnie wyzwolić miasto z rąk bolszewików. Na czele zrywu stanął dyrektor miejscowej szkoły, Mieczysław Wolnisty. Atak nastąpił w nocy z 14 na 15 marca 1919 roku. Powstańcy sprawnie opanowali miasto i zlikwidowali sowiecką administrację. W walkach zginęło kilku bolszewickich działaczy.
Informacje o wydarzeniach w Nieświeżu szybko dotarły opanowanego przez bolszewików do Mińska. Do walki przeciw powstańcom skierowano silne oddziały Armii Czerwonej. Polscy mieszkańcy Nieświeża nie mieli szans w starciu z regularnym wojskiem. 19 marca do Nieświeża wkroczyli bolszewicy. Natychmiast aresztowano przywódców powstania – Mieczysława Wolnistego, Polikarpa Kolendę, Józefa Januszkiewicza, Konstantego Szydłowskiego i Stanisława Iwanowskiego. Po kilku dniach zostali oni rozstrzelani w lesie za miastem.
Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej Nieśwież znalazł się w granicach II Rzeczypospolitej.
