sobota,
Pomnik Poległych Stoczniowców 1970
Budowa pomnika upamiętniającego stoczniowców poległych w grudniu 1970 roku stała się możliwa po podpisaniu porozumień sierpniowych. 17 września 1980 roku został wbity pierwszy pal fundamentowy.
„W przyszłym roku będziemy obchodzili 10. rocznicę tej tragedii. Musimy postawić pomnik. Jeśli do tego czasu nie powstanie proszę wszystkich by każdy na rocznicę przyniósł ze sobą kamień. Jeśli wszyscy przyniosą po jednym to na pewno zbudujemy pomnik”, Lech Wałęsa, 1979.
Już pierwszego dnia strajku w Stoczni Gdańskiej im. Lenina w sierpniu 1980 roku pojawił się postulat budowy pomnika ofiar Grudnia 70. 17 sierpnia strajkujący ustawili drewniany krzyż upamiętniający stoczniowców poległych w grudniu 1970 roku. Budowa pomnika stała się możliwa po podpisaniu porozumień sierpniowych. Pierwotny projekt został zatwierdzony przez Plenum Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego jeszcze w czasie strajku, 24 sierpnia 1980 roku. Autorem był Bogdan Pietruszka z Biura Projektowo-Konstrukcyjnego Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
PomnikJuż następnego dnia po podpisaniu porozumień powołano Społeczny Komitet Budowy Pomnika „Poległych Stoczniowców 1970”. Na jego czele stał Henryk Lenarciak, wieloletni pracownik stoczni, uczestnik wydarzeń grudniowych. To on w 1971 roku wysunął postulat budowy pomnika, który upamiętniałby poległych stoczniowców. Formę plastyczną pomnika opracowywał trzyosobowy zespół: architekt i plastyk Wojciech Mokwiński, rzeźbiarka Maria Korpalska, artysta plastyk Giedymin Jabłoński. Udoskonaloną wersję projektu pomnika 1 października zaproponował zespół: rzeźbiarz Bogdan Pietruszka, rzeźbiarka Elżbieta Szczodrowska-Peplińska, rzeźbiarz Robert Pepliński, architekt Wiesław Szyślak. Ówczesne prawo wymagało zatwierdzenia projektu pomnika przez ministra kultury.
Władze próbowały odwlec budowę w czasie, proponowały rozpisanie konkursu na projekt, sugerowały zmianę nazwy. 17 września został wbity pierwszy pal fundamentowy. Pomnik został odsłonięty 16 grudnia 1980 roku, w dziesiątą rocznicę wydarzeń grudniowych. Budowa w tak krótkim czasie była możliwa dzięki wielkiemu zaangażowaniu wielu osób, firm i instytucji. Monument znajduje się na Placu Solidarności w Gdańsku, w pobliżu Bramy nr 2 Stoczni Gdańskiej.
Pomnik składa się z trzech krzyży, każdy z nich ma 42 metry wysokości i waży 36 ton. Na krzyżach zawieszone są kotwice. Dodaje to dodatkowe 3 × 2 tony do ciężaru konstrukcji. Ciężar całego monumentu wynosi około 134 ton. Na pomniku znajduje się cytat z psalmu 29 oraz fragment wiersza „Który skrzywdziłeś” Czesława Miłosza.
„Który skrzywdziłeś człowieka prostego
Śmiechem nad krzywdą jego wybuchając
Nie bądź bezpieczny, poeta pamięta
Możesz go zabić, narodzi się nowy
Spisane będą czyny i rozmowy”
