wtorek,
Podolska Brygada Kawalerii
W 1921 roku polska jazda przeszła z organizacji wojennej na pokojową. Wśród sformowanych wtedy samodzielnych brygad jazdy znalazła się VI Brygada Jazdy, której dowództwo ulokowano we Lwowie. W skład jednostki weszły 6. Pułk Ułanów Kaniowskich, 9. Pułk Ułanów Małopolskich, 14. Pułk Ułanów Jazłowieckich oraz 6. Dywizjon Artylerii Konnej, oddziały, które wcześniej zasłużyły się w walkach o granice Rzeczpospolitej. Dowódcą VI Brygady Jazdy został pułkownik Konstanty Plisowski. Wiosną 1924 roku przeprowadzono kolejną reorganizację polskich oddziałów jazdy, m.in. dotychczasowy termin „jazda” zastąpiony został mianem „kawaleria”. VI Brygadę jazdy przemianowano na 6. Samodzielną Brygadę Kawalerii, a dowództwo jednostki przeniesiono do Stanisławowa. 1 kwietnia 1937 roku brygada otrzymała nazwę Podolska Brygada Kawalerii.
Podczas kampanii wrześniowej głównymi jednostkami Podolskiej Brygady Kawalerii były 6. Pułk Ułanów Kaniowskich, 9. Pułk Ułanów Małopolskich, 14. Pułk Ułanów Jazłowieckich oraz 6. Dywizjon Artylerii Konnej. Jej dowódcą był pułkownik Leon Strzelecki. Początkowo według planów polskiego dowództwa Podolska Brygada Kawalerii miała wejść w skład Armii „Łódż”, jednak ostatecznie włączono ją do Armii „Poznań” generała Tadeusza Kutrzeby. W pierwszych dniach wojny Armia „Poznań” znalazła się poza głównymi kierunkami niemieckiego ataku, jednak wobec błyskawicznych postępów wojsk Trzeciej Rzeszy jej dowódca generał Tadeusz Kutrzeba otrzymał od Naczelnego Wodza rozkaz wycofania się na linię Wisły. 7 września doszło do spotkania dowódców armii „Poznań” i „Pomorze”. Ich oddziały znajdowały się już na tyłach szybko kierujących się na Warszawę dywizji pancernych i zmotoryzowanych Wehrmachtu.
9 września dwie połączone polskie armie uderzyły na oddziały przeciwnika znad północnego brzegu Bzury w kierunku na Stryków. W bitwie nad Bzurą wzięła udział także Podolska Brygada Kawalerii, jej jednostki nacierały w kierunku Uniejowa na prawym skrzydle Armii „Poznań”. Ułani z Podola zajmując Wartkowice i Parzęczew, przerwali główną linię łączności i zaopatrzenia niemieckiego X Korpusu. W nocnych walkach pod Uniejowem baterie 6. Dywizjonu Artylerii Konnej zniszczyły większość punktów oporu nieprzyjaciela. Po kontrnatarciu oddziałów Wehrmachtu i wycofaniu się Polaków z południowego brzegu Bzury, jednostki Podolskiej Brygady Kawalerii przebiły się do Puszczy Kampinoskiej.
19 września 1939 roku 14. Pułk Ułanów Jazłowieckich wykonał ostatnią szarżę z udziałem całego pułku kawalerii w dziejach jazdy polskiej. Ten atak polskich ułanów w historii zapisał się pod nazwą „Szarża pod Wólką Węglową”, jednak według badań historyków i relacji mieszkańców faktycznym miejscem starcia były okolice miejscowości Dąbrowa Leśna. Podczas szarży prowadzonej na otwartej przestrzeni Polacy dostali się pod silny ogień nieprzyjaciela, jednak nikt nie myślał o odwrocie. Brawurowe uderzenie przełamało pozycje wroga. Podczas natarcia ranny został sztandarowy pułku kapral Feliks Maziarski, mimo to szarżował dalej. Kiedy padł jego koń, drzewce przejął kapral Bronisław Czech. Za uratowanie sztandaru został odznaczony przez generała Juliusza Rómmla Orderem Virtuti Militari. Polacy ponieśli duże straty, 105 zabitych i 100 rannych, co stanowiło łącznie 20% stanu osobowego. Dowódca pułku pułkownik Godlewski początkowo uznał, że jego jednostka została rozbita i dopiero po koncentracji w rejonie Bielan, kiedy mógł policzyć straty, zdał sobie sprawę, że kawaleryjskie uderzenie zakończyło się powodzeniem.
Znaczna część zdziesiątkowanej w walkach Podolskiej Brygady Kawalerii zdołała przebić się do Warszawy, a jej żołnierze często otwierali drogę innym oddziałom Armii „Poznań”. 23 września 1939 roku z Wielkopolskiej, Pomorskiej i Podolskiej Brygady Kawalerii sformowano Zbiorczą Brygadę Kawalerii pod dowództwem generała Romana Abrahama, która walczyła w obronie stolicy.
