niedziela,
Plan Marshalla
3 kwietnia 1948 roku Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił Plan Marshalla.
„Polityka Stanów Zjednoczonych winna zmierzać do udzielenia pomocy tym narodom, które opierają się agresji z zewnątrz lub próbom opanowania władzy siłą przez własną mniejszość”
–– Harry Truman, doktryna Trumana.
Następca Roosevelta, prezydent USA Harry Truman przyjął ostry kurs wobec ZSRR. Jego prezydentura to początki zimnej wojny. Wiosną 1947 roku Truman opracował doktrynę, nazywaną później doktryną Trumana, w myśl której Stany Zjednoczone zaoferowały pomoc narodom, które przeciwstawiają się presji zewnętrznej lub próbom przejęcia siłą władzy nad nimi przez uzbrojone mniejszości. Doktryna Trumana skierowana została przeciw polityce ekspansji ZSRR. Jako pierwsze pomoc otrzymały Grecja i Turcja. Konsekwencją zwalczania komunizmu było utworzenie Paktu Północnoatlantyckiego w 1949 roku.
„Stany Zjednoczone powinny zrobić wszystko, co jest w ich mocy, by pomóc w powrocie do zdrowia gospodarczego na świecie, bez którego nie może być politycznej równowagi i pokoju”
–– George Marshall, 1947.
Także plan Marshalla był jednym z elementów amerykańskiej polityki dążącej do osłabienia wpływów Stalina. Oficjalna nazwa planu to European Recovery Program (Program Odbudowy Europy) jednak potocznie przyjęła się forma nawiązująca do jego głównego autora, sekretarza stanu Stanów Zjednoczonych generała George’a Marshalla. W swoim przemówieniu na Uniwersytecie Harvarda z dnia 5 czerwca 1947 roku przedstawił on deklarację pomocy gospodarczej dla krajów Europy.
Państwa Europy w wyniku drugiej wojny światowej poniosły ogromne straty. Amerykanie zdawali sobie sprawę, że zrujnowane kraje nie oprą się brutalnej ekspansji Stalina. Z drugiej strony utrzymanie wzrostu gospodarczego osiągniętego podczas wojny w USA wymagało rynków zbytu. Środki z amerykańskiej pomocy Europa wykorzystałaby głównie na zakupy dóbr i surowców ze Stanów Zjednoczonych.
„Nasz sposób postępowania nie jest skierowany w stronę któregokolwiek państwa, ale przeciwko głodowi, ubóstwu, desperacji i chaosowi”
–– George Marshall, 1947.
Marshall w czerwcowym przemówieniu nie przedstawił żadnych konkretów, jednak wezwał Europejczyków do stworzenia własnego planu odbudowy Europy we własnym gronie i stwierdził, że sfinansują go Amerykanie. 12 lipca 1947 roku w Paryżu zorganizowano konferencję w tej sprawie, na którą zaproszono większość państw europejskich, w tym Polskę. Państwa bloku wschodniego pod dyktando Stalina zgodnie odmówiły wzięcia udziału w tym wydarzeniu.
Prace nad ustawą European Recovery Program w amerykańskim Kongresie rozpoczęły się 19 grudnia 1947 roku. Plan został uchwalony 3 kwietnia 1948 roku. W ciągu czterech lat w postaci pomocy technicznej i ekonomicznej przekazano około 13 miliardów dolarów (obecnie, uwzględniając inflację, jest to sporo ponad sto miliardów). Największymi beneficjentami pomocy były Wielka Brytania (3,5 mld) i Francja (2,7 mld). Przegrane w wojnie Niemcy i Włochy otrzymały po około 1,3 mld.
