wtorek,
Obrona Pociechy
W dniach 28 sierpnia – 2 września 1944 roku w rejonie Pociechy stoczono prawdopodobnie najdłuższą bitwę partyzancką na ziemiach polskich w okresie niemieckiej okupacji.
W przeddzień wybuchu powstania warszawskiego w Puszczy Kampinoskiej pojawili się żołnierze ze Zgrupowania Stołpecko-Nalibockiego Armii Krajowej, którzy przybyli z Puszczy Nalibockiej na Kresach Wschodnich. Ich dowódcą był cichociemny porucznik Adolf Pilch „Góra”, który w lipcu 1944 roku przybrał nowy pseudonim – „Dolina”. 861 zaprawionych w bojach i doskonale uzbrojonych partyzantów podporządkowało się w Dziekanowie Polskim kapitanowi Józefowi Krzyczkowskiemu „Szymonowi” – komendantowi VIII Rejonu „Łęgów” VII Obwodu „Obroża” Okręgu Warszawskiego AK. Wcześniej VIII Rejonu dysponowało słabo uzbrojonymi dwoma batalionami w sile pięciu kompanii. Po wybuchu powstania w puszczy pojawiały się oddziały z sąsiednich rejonów i obwodów oraz niewielkie grupy żołnierzy AK przybyłe po niepowodzeniach natarć w godzinie „W”.
Na bazie oddziałów stacjonujących w Kampinosie w połowie sierpnia sformowano partyzanckie zgrupowanie o nazwie Grupa „Kampinos”. W szczytowym okresie liczyło ono 2700 żołnierzy. Pod koniec sierpnia polskie oddziały całkowicie kontrolowały centralny i wschodni obszar puszczy, w tym wsie Ławy, Łubiec, Roztoka, Kiścinne, Krogulec, Wędziszew, Brzozówka, Truskawka, Janówek, Pociecha, Zaborów Leśny i Wiersze. Obszar ten nazywano „Niepodległą Rzecząpospolitą Kampinoską”, a nieformalną stolicą była miejscowość Wiersze, gdzie stacjonowało dowództwo zgrupowania.
Pod koniec sierpnia niemieckie dowództwo skierowało do Kampinosu silne oddziały z zadaniem zlikwidowania polskiej partyzantki. Wśród nich był wycofany z Warszawy pułk z Brygady Szturmowej SS „RONA”. Była to złożona głównie z Rosjan i Białorusinów licząca 1500 ludzi formacja kolaboracyjna, która zdobyła złą sławę, masowo mordując bezbronnych mieszkańców polskiej stolicy. Po przybyciu do puszczy ronowcy brutalnie terroryzowali ludność cywilną. 28 sierpnia patrol z kompanii Powstańczych Oddziałów Specjalnych „Jerzyki” natknął się na nich Truskawiem. Polscy partyzanci zdobyli trochę broni, jednak musieli się wycofać przed przeważającym liczebnie przeciwnikiem.
Dowództwo Grupy „Kampinos” powiadomione o obecności wrogich oddziałów obsadziło rejon wsi Pociecha żołnierzami z kompanii „Jerzyków” oraz szwadronu kawalerii 27. Pułku Ułanów AK. Było to łącznie około dwustu ludzi. Pociecha była istotnym strategicznie punktem, ponieważ krzyżowały się tam drogi z Sierakowa i Truskawia. Polska placówka stała się celem licznych ataków rosyjskich kolaborantów. Pierwsze walki miały miejsce już 28 sierpnia. Do walki włączała się niemiecka artyleria. 31 sierpnia nad partyzanckimi stanowiskami pojawiło się wrogie lotnictwo. 2 września, ostatniego dnia walk, ronowcy wykonali aż siedem ataków. Sześciodniowa bitwa zakończyła się zwycięstwem Polaków.
W nocy z 2 na 3 września porucznik „Dolina” zorganizował wypad na kolaboranckie oddziały „RONA” kwaterujące w Truskawiu. Licząca osiemdziesięciu żołnierzy AK grupa szturmowa całkowicie zaskoczyła przeciwnika i rozbiła dwa bataliony ronowców. Zdobyto duże ilości broni i amunicji oraz zniszczono kilkanaście dział. Następnej nocy podobną akcję we wsi Marianów przeprowadzili polscy kawalerzyści. Tutaj także rozgromiono przeciwnika. 4 września ronowcy wycofali się na skraj puszczy i od tej pory nie prowadzili działań zaczepnych przeciw Grupie „Kampinos”, a jedynie terroryzowali mieszkańców okolicznych wsi. W połowie września pozostałości tej formacji odesłano w rejon Raciborza, gdzie stacjonowała reszta sił Brygady Szturmowej SS „RONA”.
W drugiej połowie września Niemcy przeprowadzili zakrojoną na dużą skalę operację „Spadająca gwiazda”, która zakończyła się rozbiciem głównych sił Grupy AK „Kampinos”.
