czwartek,
Napoleon Bonaparte
Napoléon Bonaparte urodził się 15 sierpnia 1769 roku w Ajaccio na Korsyce jako Napoleone di Buonaparte w szlacheckiej rodzinie pochodzenia włoskiego. W 1779 roku wstąpił do szkoły wojskowej w Brienne-le-Château. W 1784 roku rozpoczął naukę w l’École Militaire w Paryżu, którą ukończył po dwóch latach ze stopniem podporucznika. Podczas rewolucji francuskiej walczył po stronie jakobinów i Maksymiliana Robespierre’a. W 1794 roku mimo młodego uzyskał stopień generała brygady.
Po upadku jakobinów krótko przebywał w więzieniu, później przez długi czas nie otrzymywał przydziału. Jesienią 1795 roku objął dowództwo wojsk tłumiących zamach stanu rojalistów paryskich, w walkach ulicznych użył artylerii. W 1796 roku został dowódcą armii francuskiej we Włoszech. Odniósł wiele sukcesów militarnych, pokonał Austriaków i Sardyńczyków oraz zorganizował inwazję na Egipt.
W listopadzie 1799 roku przeprowadził wojskowy zamach stanu, po którym przejął władzę we Francji. Przeprowadził szereg reform, które pozytywnie wpłynęły na funkcjonowanie państwa. 2 grudnia 1804 roku koronował się na cesarza Francuzów. Podczas jego rządów Francja toczyła wiele wojen, do 1812 roku w wyniku podbojów znacznie powiększyła swoje terytorium, m.in. o Belgię, Holandię, znaczną część terenów włoskich, ziemie na północnym i wschodnim wybrzeżu Morza Adriatyckiego. Dodatkowo kilka państw było od niej zależnych.
24 czerwca 1812 roku Napoleon rozpoczął inwazję na Rosję. Jego żołnierze we wrześniu zajęli Moskwę, jednak nie rozbili wojsk przeciwnika. Po miesięcznym pobycie w spalonym mieście Cesarz Francuzów zarządził odwrót. Kampania moskiewska okazała się wielką klęską, leżące na trasie przemarszu wojsk Napoleona miejscowości były spalone i ogołocone z żywności, żołnierze umierali na skutek zimna i szerzących się w ich szeregach chorób. Dodatkowo carskie oddziały prowadziły ciągłe podjazdy. Napoleon w Rosji stracił łącznie około 580 tysięcy żołnierzy.
Kiedy na początku 1813 roku Rosjanie doszli do Łaby, sojusze z nimi zawarły Prusy i Austria. Napoleon zdołał pokonać przeciwnika w bitwach pod Lützen, Dreznem i Budziszynem, jednak poniósł klęskę w wielkiej Bitwie Narodów pod Lipskiem, która miała miejsce w dniach 16–19 października 1813 roku. Napoleon został zmuszony do bezwarunkowej abdykacji, którą podpisał 6 kwietnia 1814 roku. Zesłano go na wyspę Elbę na Morzu Śródziemnym.
26 lutego 1815 roku Napoleon uciekł z Elby, rozpoczęło się „100 dni Napoleona”. 20 marca dotarł do Paryża, gdzie został owacyjnie powitany przez mieszkańców. Zdołał zebrać armię liczącą 130 tysięcy żołnierzy i wyruszył do Belgii, gdzie stacjonowały wojska angielskie marszałka Wellingtona i pruskie marszałka Blüchera. Do decydującej bitwy doszło 18 czerwca 1815 roku pod Waterloo, dokładnie w setnym dniu po powrocie Napoleona z Elby. Francuzi ponieśli całkowitą klęskę, a Napoleona internowano na Wyspie Świętej Heleny, na południowym Atlantyku. Napoléon Bonaparte zmarł na zesłaniu 5 maja 1821 roku.
