niedziela,
Muzeum Powstania Warszawskiego
31 lipca 2004 roku zostało otwarte Muzeum Powstania Warszawskiego.
Z powodów politycznych przez wiele lat po wojnie nie mogło powstać muzeum poświęcone powstaniu warszawskiemu. Po śmierci Józefa Stalina sygnalizowano potrzebę jego utworzenia, jednak jakiekolwiek działania zostały podjęte dopiero w 1981 roku. Powstał wtedy Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego. Rozpoczęła się zbiórka pamiątek, ale wprowadzenie stanu wojennego przekreśliło szansę powstania muzeum. W 1983 roku przy ówczesnym Muzeum Historycznym miasta stołecznego Warszawy powołano oddział Muzeum Powstania Warszawskiego. Przez dwadzieścia lat jego działania zebrano kilkanaście tysięcy eksponatów.
W latach 1984–1994 trwały prace związane z rozpoczęciem budowy Muzeum Powstania Warszawskiego na ruinach Banku Polskiego, jednym z miejsc walk powstańczych przy ulicy Bielańskiej. Zorganizowano konkurs na projekt Muzeum Powstania, w którym w 1986 roku zwyciężył pomysł Konrada Kuczy-Kuczyńskiego, Andrzeja Miklaszewskiego i Zbigniewa Pawłowskiego. W 1994 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę Muzeum, jednak z powodu nieustalonych praw własności do nieruchomości przy ulicy Bielańskiej nie rozpoczęto budowy.
W 2002 roku prezydentem Warszawy został Lech Kaczyński, z jego inicjatywy powrócono do idei budowy Muzeum. Dobrą okazją ku temu była zbliżająca się sześćdziesiąta rocznica wybuchu powstania warszawskiego. W 2003 roku zespół w składzie Jan Ołdakowski, Paweł Kowal, Lena Dąbkowska-Cichocka oraz Joanna Bojarska opracował koncepcję placówki. Na siedzibę Muzeum przeznaczono zabytkowy budynek dawnej Elektrowni Tramwajowej przy ulicy Grzybowskiej 79. Powołano Radę Honorową i Radę Programową Muzeum Powstania Warszawskiego. Pełnomocnikiem ds. budowy Muzeum Powstania Warszawskiego został Jan Ołdakowski.
Konkurs koncepcji architektonicznej wygrał projekt uznanego architekta Wojciecha Obtułowicza. W konkursie na koncepcję plastyczną ekspozycji wygrał zespół w składzie Jarosław Kłaput, Dariusz Kunowski, Mirosław Nizio. W kwietniu 2004 roku rozpoczęto prace, aby zdążyć z terminem, zastosowano system trzyzmianowy, przez cztery miesiące pracowano 24 godziny na dobę. 31 lipca 2004 roku prezydent Warszawy Lech Kaczyński otworzył Muzeum Powstania Warszawskiego.
Stała ekspozycja Muzeum liczy około tysiąca eksponatów, które udostępniono zwiedzającym na trzech kondygnacjach na powierzchni ponad trzech tysięcy metrów kwadratowych. Ogółem w Muzeum zgromadzono trzydzieści tysięcy eksponatów. Napisy informacyjne opracowano w językach polskim i angielskim, odpowiednio oznakowano elementy ilustrujące sceny drastyczne. Zwiedzający mogą też obejrzeć krótkometrażowy film animowany „Miasto ruin” przedstawiający zburzoną i wyludnioną Warszawę z perspektywy lotu wiosną 1945 roku.
Wystawa ma charakter interaktywny. Aranżacja wnętrz i elementy multimedialne mają przybliżyć powstańczą rzeczywistość. Wyznaczając trasę dla zwiedzających, uwzględniono chronologie wydarzeń. Na parterze znajduje się wystawa obejmująca okres od września 1939 do zakończenia akcji „Burza”. Zaprezentowano życie codzienne okupowanej stolicy, niemiecki terror, Polskie Państwo Podziemne i Akcję „Burza”. Korzystając z przedwojennych aparatów telefonicznych, można wysłuchać wspomnień pięciorga powstańców. Dla dzieci przeznaczono Salę Małego Powstańca, gdzie mogą one uczyć się historii przez zabawę.
Z parteru odwiedzający przeszkloną windą wjeżdżają na antresolę. Podczas jazdy odtwarzana jest powstańcza piosenka „Hej, chłopcy, bagnet na broń”. Obok windy znajduje ekspozycja poświęcona autorce piosenki Krystynie Krahelskiej oraz pomniejszona kopia rzeźby Syreny, do której przed wojną pozowała poetka. W tej części ekspozycji pokazano m.in. ludobójstwo na Woli, życie religijne i kulturalne walczącej stolicy oraz szpital powstańczy. W replice kina „Paladium” wyświetlany jest kronika filmowa zmontowana z nakręconych w czasie powstania.
Przejściem będącym repliką kanału, a następnie schodami można dostać się na piętro. Zgromadzone tutaj eksponaty dotyczą walk na Czerniakowie, Mokotowie i Żoliborzu. Dodatkowo przedstawiono upadek powstania i wydarzenia, które po nim nastąpiły. Zaprezentowano powstanie i działalność PKWN, decyzje Wielkiej Trójki, kapitulację, wysiedlenie ludności Warszawy, losy powstańców w PRL. Na piętrze znajduje się stylizowana na lata międzywojenne kawiarnia „Pół Czarnej”.
Sala pod Liberatorem jest odrębną częścią wystawy. Jej centralną częścią replika samolotu Consolidated B-24 Liberator. W replikę wbudowano oryginalne części samolotu pilotowanego przez kapitana Zbigniewa Szostaka, zestrzelonego przez myśliwce Luftwaffe w okolicach Bochni. Pod repliką ekspozycja poświęcona alianckim zrzutom dla walczącej Warszawy. W tej części Muzeum została otwarta sala kinowa, w której wyświetlany jest film „Warszawa walczy”, który powstał w czasie powstania.
W podziemiach Sali pod Liberatorem odwiedzający mogą zwiedzić wystawę „Niemcy w okupowanej Warszawie”. Jest tam także replika kanału przełazowego o jajowym przekroju o wysokości 110 i szerokości 60 cm. Takimi kanałami często przemieszczali się powstańcy. Zwiedzający mogą przebyć w ciemnościach krótki odcinek kanału. Atrakcją muzeum jest 32-metrowa wieża widokowa. Na jej ścianie umieszczono symbol Polski Walczącej, na maszcie powiewa flaga Polski. Z tarasu widokowego na szczycie wieży można zobaczyć panoramę Woli i zachodniego Śródmieścia. Wjazd na taras możliwy jest przy sprzyjających warunkach pogodowych.
Muzeum prowadzi certyfikowane szkolenia merytoryczne i metodyczne, otwarte wykłady i seminaria, lekcje muzealne z historii i języka polskiego na różnych poziomach nauczania i inną działalność edukacyjną. W ramach projektu „Archiwum Historii Mówionej” w wersji elektronicznej utrwalono relacje uczestników powstania warszawskiego. Pod nazwą „Powstańcze Biogramy” tworzona jest „encyklopedia” w postaci biogramów uczestników powstania.
