poniedziałek,
Marian Rejewski
Marian Rejewski razem z Henrykiem Zygalskim i Jerzym Różyckim złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
„To był kamień milowy o ogromnym znaczeniu, właściwie jeden z niewielu, który uratował ludzkie życie. Osiągnięcia techniczne zazwyczaj przyczyniają się do rozwoju przemysłu, służą rozrywce czy komunikacji. Ten uratował ludzkie życie”
– prezes The Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) profesor Roberto de Marca o złamaniu kodów niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma.
Urodził się 16 sierpnia 1905 roku w Bydgoszczy. Studiował matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. W 1929 roku trafił na tajny kurs kryptologii zorganizowany przez Biuro Szyfrów Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Jesienią 1930 roku dołączył do Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego podejmując pracę w nowo utworzonej poznańskiej filii Biura Szyfrów. Dwa lata później kryptolodzy z Poznania zostali przeniesieni do warszawskiego Biura Szyfrów Sztabu Głównego WP.
Rejewski, Zygalski i Różycki opracowali techniki pozwalające na odczytywanie komunikatów przesyłanych za pomocą niemieckiej maszyny szyfrującej Enigma. Niemcy usprawniali i dokonywali zmian w konstrukcji maszyny, dlatego polscy kryptolodzy musieli stale pracować nad swoimi metodami. Na początku 1938 roku Polacy odczytywali 75 procent przechwytywanych wiadomości. Marian Rejewski zbudował kilka urządzeń usprawniających pracę podczas łamania szyfrów, były to m.in. cyklometr oraz tzw. bomba Rejewskiego.
„To tylko im należy się cała zasługa i chwała za doprowadzenie pod względem specjalistycznym do końca tej niewiarygodnej historii. Nastąpiło to dzięki ich wiedzy i uporczywości, niemających sobie równych w świecie!”
– generał Gustave Bertrand o roli Polaków w złamaniu szyfrów Enigmy.
W lipcu 1939 roku przekazano po jednym egzemplarzu polskiej repliki Enigmy wraz z dokumentacją agencjom wywiadu Wielkiej Brytanii i Francji. Po wybuchu wojny polscy kryptolodzy ewakuowali się do Francji. We współpracy z sojusznikami nadal prowadzili prace nad łamaniem niemieckich szyfrów. Po klęsce Francuzów Rejewski trafił do Algierii. Po kilku miesiącach polscy pogromcy Enigmy pracowali w ośrodku kryptologicznym w południowej, nieokupowanej części Francji – na terenie administrowanym przez rząd Vichy. W 1943 roku Rejewski i Zygalski przedostali się do Wielkiej Brytanii.
W 1946 roku Marian Rejewski powrócił do Polski. Pracował jako urzędnik w rodzinnej Bydgoszczy. W 1967 roku ujawnił swój udział w pracach związanych z Enigmą. Początkowo nikt tym się nie interesował. Sprawa została nagłośniona dopiero w połowie lat siedemdziesiątych. Marian Rejewski zmarł 13 lutego 1980 roku w Warszawie.
„Zapamiętałem go jako niepozornego i skromnego człowieka, który nie rzucał się w oczy i zupełnie nie zwracał na siebie uwagi. Nigdy nie przyszło mi na myśl, że mam przed sobą człowieka, który w moim odbiorze, bardziej przyczynił się do zwycięstwa nad Hitlerem niż wszystkie armie”
– Jan Nowak-Jeziorański o Marianie Rejewskim.
