poniedziałek,
Lądowanie w Normandii
6 czerwca 1944 roku alianckie wojska wylądowały w Normandii, była to największa operacja morsko-desantowa w dziejach świata i część większej operacji o kryptonimie „Overlord”.
W pierwszych latach drugiej wojny światowej Trzecia Rzesza opanowała większość terenów Europy. W 1942 roku Józef Stalin zaczął domagać się od przywódców państw sprzymierzonych, aby podjęli działania zbrojne w zachodniej Europie. W takim przypadku Niemcy musieliby walczyć na dwa fronty, co znacznie poprawiłoby sytuację ZSRR. Początkowo Brytyjczycy optowali za uderzeniem na Bałkany, jednak pod koniec 1943 roku na konferencji w Teheranie zdecydowano o inwazji na Francję.
Hitler spodziewał się alianckiej inwazji, rozpoczęto budowę Wału Atlantyckiego – umocnień ciągnących się od granic Hiszpanii do północnych krańców Norwegii. Szacuje się, że przy jego budowie mogło pracować dwa miliony przymusowych robotników z krajów okupowanych. Najsilniej ufortyfikowano rejon Calais położony najbliżej angielskiego wybrzeża. Kiedy na początku 1944 roku dowódcą obrony został marszałek Erwin Rommel, pogłębiono pas umocnień oraz wzniesiono betonowe schrony ogniowe nad brzegami Atlantyku. Na plażach umieszczono tysiące min.
Operacja mająca na celu przeprowadzenie inwazji na okupowaną przez Niemców Francją otrzymała kryptonim „Overlord”. Na początku 1944 roku jej dowódcą został amerykański generał Dwight Eisenhower. Przygotowania do inwazji wymagały zgromadzenia w Wielkiej Brytanii dużej ilości sprzętu i żołnierzy. Prowadzono działania dezinformacyjne, aby ukryć rzeczywisty kierunek ataku. Zakończył się one powodzeniem, niemieckie dowództwo do końca wierzyło, że prawdziwe lądowanie nastąpi w Pas-de-Calais.
Dzień rozpoczęcia operacji nazwano jako D-Day. Miał on nastąpić 5 czerwca 1944 roku, jednak z powodu złych warunków atmosferycznych lądowanie przesunięto o jedną dobę. Jako pierwsze uderzyły oddziały powietrznodesantowe, ich zadaniem było opanowanie istotnych dla powodzenia operacji obiektów – punktów oporu, instalacji, mostów itp. 6 czerwca w godzinach porannych na francuskim wybrzeżu wylądowało siedem dywizji piechoty wzmocnionych oddziałami pancernymi. Najsilniejszy opór napotkano na plaży oznaczonej kryptonimem „Omaha”, gdzie lądowali Amerykanie, 29. Dywizja Piechoty generała Charlesa Gerhardta wspomagana przez osiem kompanii Rangersów oraz 1. Dywizja Piechoty generała Clarence’a Huebnera. Wyczerpani chorobą morską żołnierze po zejściu na ląd znaleźli się pod krzyżowym ogniem umieszczonych na wysokich klifach karabinów maszynowych i moździerzy. Po dziesięciu godzinach walk plaża została zdobyta, jednak okupiono to trzema tysiącami zabitych, rannych i zaginionych.
Na innych odcinkach lądowanie przebiegło zgodnie z planem przy stosunkowo niedużych stratach. Uchwycono kluczowe dla powodzenia operacji przyczółki, na których mogły lądować kolejne alianckie oddziały. Niemieckie dowództwo zostało całkowicie zaskoczone, nie dość, że większość hitlerowskich sił stacjonowała w rejonie Calais, to nawet po rozpoczęciu inwazji uważano, że są to działania pozorowane i zwlekano z przerzutem wojsk. Dodatkowo szlaki transportowe zostały zniszczone przez alianckie bombowce i francuski ruch oporu, co w kolejnych dniach mocno utrudniło przemarsz niemieckich oddziałów w rejon walk.
W lądowaniu w Normandii nie brały udziału polskie wojska lądowe. Alianckich żołnierzy wspierały polskie okręty wojenne, ORP Dragon, ORP Krakowiak i ORP Ślązak ostrzeliwały cele lądowe, ORP Błyskawica i ORP Piorun osłaniały flotę inwazyjną przed atakami z morza. Polskie statki handlowe MS Batory, MS Sobieski, SS Kmicic, SS Kordecki, SS Chorzów, SS Narew, SS Wilno, SS Katowice oraz SS Kraków wykorzystano do transportu ludzi i sprzętu, nieprzydatny do służby wysłużony SS Modlin zatopiono u brzegów Normandii jako element falochronu sztucznego portu inwazyjnego Mulberry B. W operacji uczestniczyły także Polskie Siły Powietrzne, do walki skierowano osiem dywizjonów myśliwski oraz trzy bombowe.
Lądowanie w Normandii było początkiem zaciętych walk o Francję, operacja „Overlord” trwała do 31 sierpnia, a jej decydującym etapem była stoczona w dniach 12–21 sierpnia 1944 roku bitwa pod Falaise, która otworzyła drogę do granicy francusko-niemieckiej. Po przegrupowaniu sił, 12 września alianci przystąpili do ataku na linię Zygfryda – system umocnień na granicy Niemiec. 17 września rozpoczęła się operacja powietrznodesantowa Market Garden mająca na celu uchwycenie mostów na Renie i innych rzekach.
