piątek,
Leopold Lis-Kula
Dziś mija rocznica urodzin oficera Legionów Polskich, ulubieńca Józefa Piłsudskiego, uczestnika wojny polsko-ukraińskiej.
Leopold Kula urodził się 11 listopada 1896 w Kosinie na Podkarpaciu. Jego pradziadek walczył w powstaniu styczniowym, rodzice kultywowali tradycje patriotyczne. Gdy osiągnął wiek szkolny, jego rodzina przeniosła się do Rzeszowa. Jako piętnastolatek założył wraz z kolegami tajną organizację wojskową, jednak ostatecznie zajął się skautingiem. Duże wrażenie zrobiło na nim spotkanie z twórcą polskiego harcerstwa Andrzejem Małkowskim. W 1912 roku wstąpił do Związku Strzeleckiego i przyjął pseudonim „Lis”. Na ćwiczeniach strzeleckich poznał Józefa Piłsudskiego, który zwrócił uwagę na jego umiejętności dowódcze. Pochwała Komendanta sprawiła, że trafił na tajny kurs oficerski do Zakopanego. Po jego ukończeniu jako szesnastoletni uczeń gimnazjum objął stanowisko zastępcę komendanta okręgu Związku Strzeleckiego w Rzeszowie.
W pierwszych dniach sierpnia 1914 roku na czele kompanii strzeleckiej przybył do Krakowa. Powierzono mu stanowisko dowódcy kompanii w grupie Mieczysława Rysia-Trojanowskiego, która podążając za Pierwszą Kompanią Kadrową, w nocy z 11 na 12 sierpnia przekroczyła granicę zaboru rosyjskiego. Wyróżnił się w walkach pod Kielcami. 9 października 1914 roku, chwilę przed ukończeniem osiemnastu lat otrzymał awans do stopnia podporucznika. Na czele swojej kompanii walczył m.in. w bitwach pod Krzywopłotami i Łowczówkiem. Początek 1915 roku przyniósł kolejny awans, tym razem do stopnia porucznika. Korzystając z przerwy w walkach, zarządził w swojej kompanii przygotowania do matury. Jego grupa została przyjęta do gimnazjum w Wadowicach. W styczniu Leopold Kula zdał egzamin dojrzałości.
W I Brygadzie Legionów stał się sławny jako dbający o swoich podkomendnych, odważny i dobry dowódca. Był ulubieńcem Józefa Piłsudskiego. Walczył m.in. pod Jastkowem, Kamionką, Kostiuchnówką, Kamienną i Kuklą. W wolnych chwilach nie zapominał o nauce, poznał biegle język francuski, czytał dzieła Kanta, Nietzschego i Spinozy. Znajdował czas na nauczanie żołnierzy analfabetów i prowadzenie klubu sportowego. Podczas kryzysu przysięgowego już jako kapitan odmówił złożenia przysięgi wierności cesarzowi niemieckiemu i został internowany. Jako obywatela austriackiego skierowano go przymusowo na front włoski. Kiedy został ranny, odesłano go do austriackiego szpitala polowego na Węgrzech, skąd uciekł na początku 1918 roku.
Po przybyciu do Polski włączył się w działalność Polskiej Organizacji Wojskowej. Prowadził działania dywersyjne w południowej europejskiej części Rosji, był komendantem POW w Kijowie. W dzień jego dwudziestych drugich urodzin nastąpiło symboliczne odzyskanie niepodległości przez Polskę. Na własną prośbę skierowano go na odsiecz Lwowa. Pod koniec 1918 roku awansował do stopnia majora. Brał udział w wielu potyczkach Na froncie ukraińskim. Nocą z 6 na 7 marca 1919 roku dowodził atakiem na opanowane przez Ukraińców miasteczko Torczyn. Rana, którą odniósł podczas walki, okazała się śmiertelna.
Pośmiertnie został mianowany pułkownikiem oraz odznaczony Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Niepodległości. Jego ciało przewieziono pociągiem do Warszawy. 13 marca po żałobnej mszy na Placu Saskim odbyła się wielka manifestacja patriotyczna. Na jego trumnie wśród wielu innych złożono wieniec z napisem „Memu dzielnemu chłopcu – Józef Piłsudski”. Po uroczystościach pogrzebowych trumnę przewieziono do Rzeszowa, gdzie 16 marca pułkownik Leopold Lis-Kula spoczął na cmentarzu na Pobitnie.
