niedziela,
Sojusz polsko-ukraiński w 1920 roku
24 kwietnia 1920 roku Polska i Ukraińska Republika Ludowa zawarły konwencję wojskową. Ze strony ukraińskiej dokument podpisali generał Wołodymyr Sinkler oraz podpułkownik Maksym Didkowski, a w imieniu Polski major Walery Sławek i kapitan Wacław Jędrzejewicz. Dwa niezbyt przyjaźnie ówcześnie nastawione do siebie kraje połączył wspólny przeciwnik – bolszewicka Rosja.
Konwencja była następstwem podpisanej trzy dni wcześniej tzw. umowy Piłsudski-Petlura, w której Polska uznała niepodległość Ukrainy, a Ukraińcy zrzekli się Galicji Wschodniej i zachodniego Wołynia. Zarówno konwencja wojskowa, jak i umowa Piłsudski-Petlura były tajne. Jedynym wyjątkiem było opublikowanie w Monitorze Polskim krótkiego komunikatu o uznaniu suwerenności Ukraińskiej Republiki Ludowej.
W momencie zawarcia umowy sytuacja Ukraińskiej Republiki Ludowej była fatalna. W 1919 roku Ukraińcy musieli się zmagać z Polakami oraz z dwoma przeciwstawnymi siłami – Armią Białych Rosjan pod dowództwem carskiego generała Antona Denikina oraz bolszewicką Armią Czerwoną. Na początku 1920 roku prawie cała Ukraina była pod kontrolą bolszewików. Oddziały Peltury rozgromione przez Armię Czerwoną schroniły się za polską linią frontu.
Józef Piłsudski uważał, że bolszewicy po pokonaniu „Białych” i Ukraińskiej Republiki Ludowej wszystkie siły skoncentrują na froncie z Polską. We wrześniu 1919 roku polski wywiad radiowy złamał kody szyfrowe zarówno oddziałów carskich generałów, jak i Armii Czerwonej. Depesze były na bieżąco odczytywane, a uzyskane przez wywiad dane potwierdzały przypuszczenia Piłsudskiego. W szerszej perspektywie Naczelnik Państwa był przekonany, że trwała niepodległość Polski znajdującej się pomiędzy Niemcami a Rosją jest zależna od zbudowania sojuszy lokalnych. Według jego koncepcji w interesie kraju było istnienie państw w Międzymorzu Bałtycko-Czarnomorskim od Estonii po Naddnieprze, oddzielałyby one Polskę od Rosji, niezależnie od jej ustroju.
Zgodnie z konwencją z kwietnia 1920 roku, armie polska i ukraińska miały współdziałać w walce z Armią Czerwoną. Już pod koniec kwietnia sprzymierzone wojska rozpoczęły ofensywę w kierunku na Kijów.
Sojusz trwał bardzo krótko. Kiedy bolszewicy zostali odrzuceni spod Warszawy i polska ofensywa dotarła do Mińska, Piłsudski chciał wykorzystać klęskę Armii Czerwonej i szybko zawrzeć pokój. W październiku 1920 roku został podpisany rozejm między Polską a bolszewikami. Polscy przedstawiciele uznali pełnomocnictwa przedstawiciela Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Sowieckiej, co było równoznaczne ze złamaniem polsko-ukraińskiej umowy sojuszniczej. Wbrew warunkom rozejmu Polacy dostarczali Ukraińcom sprzęt wojskowy i żywność. Osamotnione w walce ukraińskie wojska wsparł oddział pochodzących z Ukrainy Polaków.
Pod koniec listopada 1920 roku armia Ukraińskiej Republiki Ludowej została pokonana. Ocalałe oddziały ewakuowały się do Polski, gdzie zostały internowane. Mimo żądań bolszewików, schronienie w Polsce znalazł także prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej Symon Petlura. W 1926 roku został on zamordowany w Paryżu przez zamachowca Szolema Szwarcbarda działającego prawdopodobnie z inspiracji sowieckich służb specjalnych.
