czwartek,
Józef Giza
Józef Giza urodził się 3 marca 1887 roku w Dąbrówce Polskiej na obrzeżach Nowego Sącza (obecnie jest to część tego miasta). Był uczniem I Gimnazjum w Nowym Sączu, w czasach szkolnych działał w Polskich Drużynach Strzeleckich. Po pomyślnie zdanej maturze w 1909 roku nie został przyjęty do seminarium i podjął pracę w cegielni. Jesienią 1910 roku został żołnierzem 20. Galicyjskiego Pułku Piechoty Armii Austro-Węgier. Rok później w stopniu sierżanta podchorążego przeszedł do rezerwy. Pracował w Urzędzie Pocztowym w Nowym Sączu.
Po wybuchu pierwszej wojny światowej został wcielony do macierzystej jednostki, walczył na froncie serbskim i włoskim. W 1915 roku otrzymał awans do stopnia podporucznika. W 1916 roku jego pułk przeniesiono na front rosyjski, później wróciła ona na front włoski. W tym okresie dołączył do tajnej niepodległościowej organizacji „Wolność”. Pod koniec wojny trafił do kompanii zapasowej 20. Pułku w Tarnowie, gdzie został współorganizatorem udanego antyaustriackiego zamachu wojskowego.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę wstąpił do Wojska Polskiego. Jego austriacką jednostkę przekształcono w stacjonujący w Nowym Sączu 1. Pułk Strzelców Podhalańskich. Jednostka zapisała piękną kartę podczas wojny z Czechosłowacją o Śląsk Cieszyński na początku 1919 roku. Podczas wojny polsko-bolszewickiej dowodził kompanią, brał udział w wyprawie kijowskiej oraz w walkach na Polesiu.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego był zawodowym oficerem. Początkowo służył w macierzystej jednostce, w 1927 roku przeszedł do Korpusu Ochrony Pogranicza. Dowodził batalionem KOP „Iwieniec” w składzie 3. Brygady Ochrony Pogranicza. Jego batalion ochraniał kilkadziesiąt kilometrów granicy polsko-sowieckiej. W 1931 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy 82. Pułku Piechoty w Brześciu, jednak wkrótce został przeniesiony do 2. Pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku. Od 1935 roku dowodził 3. Pułkiem Strzelców Podhalańskich w Bielsku. W 1938 roku otrzymał awans do stopnia pułkownika i przydział na stanowisko dowódcy Górnośląskiej Brygady Obrony Narodowej w Katowicach.
W sierpniu 1939 roku objął stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 55. Dywizji Piechoty. Jego jednostkę przydzielono do Grupy Operacyjnej „Śląsk” w składzie Armii „Kraków”. W pierwszych dwóch dniach drugiej wojny światowej dowodził udaną obroną odcinka Śmiłowice-Mikołów-Wyry na Górnym Śląsku. Wobec sytuacji na froncie 3 września polskie oddziały zostały zmuszone do wycofania się ze Śląska. Pułkownik Giza brał udział w ciężkich walkach odwrotowych. Po bitwie pod Tomaszowem Lubelskim jego jednostka została rozbita.
Uniknął niewoli i przeszedł się na Węgry. Po zwolnieniu z obozu internowania przez pewien czas służył w Przedstawicielstwie Wojska Polskiego w Budapeszcie. Wiosną 1940 roku przedostał się do Francji, gdzie dołączył do polskich oddziałów. W czerwcu 1940 został ewakuowany do Wielkiej Brytanii. Początkowo był zastępcą dowódcy 5. Brygady Kadrowej Strzelców, później zajmował się szkoleniem żołnierzy. W 1942 roku przeniesiono go na Bliski Wschód na stanowisko dowódcy 4. Brygady Strzelców przekształconej następnie na 5. Wileńską Brygadę Piechoty. Jesienią 1943 roku został komendantem Centrum Wyszkolenia Armii. Wiosną 1944 roku objął dowodzenie 7. Dywizją Piechoty. 25 września 1944 roku otrzymał awans do stopnia generała brygady. W tym okresie znacznie podupadł na zdrowiu, po pobycie w kilku szpitalach w 1948 roku został zwolniony z wojska jako inwalida.
Zdecydował się pozostać na emigracji i osiadł w Londynie. Aktywnie działał w środowiskach polonijnych i kombatanckich. Zmarł 16 sierpnia 1965 roku. Był wielokrotnie odznaczany, otrzymał m.in. Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, trzykrotnie Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Niepodległości, Srebrny Krzyż Zasługi oraz austriackie odznaczenia Krzyż Zasługi Wojskowej i Signum Laudis. Podczas kampanii wrześniowej poległ jego syn Mieczysław.
