niedziela,
Jerzy Węgierski
„Gdybyśmy wszyscy byli tak dumni i nieustępliwi, jaki tyran by się ostał?”
–– Aleksander Sołżenicyn „Archipelag GUŁAG”, o Jerzym Węgierskim.
Jerzy Julian Węgierski urodził się 13 lutego 1915 roku we Lwowie. W rodzinnym mieście ukończył Gimnazjum im. Jana Długosza. Studiował na Wydziale Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej. W latach 1937-38 był na tej uczelni asystentem. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w obronie Lwowa jako członek Obywatelskiej Straży Bezpieczeństwa.
W 1942 roku wstąpił do Armii Krajowej. Jesienią 1943 roku otrzymał stopień podporucznika czasu wojny. W dniach 22 – 27 lipca 1944 roku wziął udział w akcji „Burza” we Lwowie. Po wkroczeniu Sowietów nadal działał w podziemiu. Został oficerem informacyjnym w organizacji NIE. Na skutek zdrady 14 lutego 1945 roku został aresztowany przez NKWD. Po brutalnym śledztwie do końca życia nie słyszał na jedno ucho. Otrzymał wyrok dziesięciu lat łagrów. W 1949 roku poznał Aleksandra Sołżenicyna, przyszłego laureata Nagrody Nobla. Rosyjski pisarz uwiecznił postać Węgierskiego w „Archipelagu GUŁAG”.
„I tu zrozumiałem, co to jest polska duma – i na czym polega sekret polskich powstań, tak pełnych zapamiętania [...]. Polak, inżynier Jerzy Węgierski [...] odsiadywał ostatni, dziesiąty rok swojej kary. Nawet gdy był kierownikiem robót, nikt nie słyszał od niego złego słowa. Był zawsze cichy, uprzejmy i wyrozumiały. A teraz – twarz mu się zmieniła. Z gniewem, pogardą i męką odwrócił oczy od tego żebraczego orszaku, wyprostował się i krzyknął ze złością, donośnie: »Brygadzisto! Mnie proszę na kolację nie budzić! Ja nie pójdę!«”
–– Aleksander Sołżenicyn „Archipelag GUŁAG”.
Po buncie w obozie w Ekibastuzie Węgierski został umieszczony w więzieniu, a następnie w karnym obozie w Żezkazganie w Kazachstanie. Administracyjnie otrzymał wyrok dożywotniego zesłania. W 1955 roku w ramach repatriacji powrócił do komunistycznej Polski. Został wybitnym specjalistą w dziedzinie budownictwa kolejowego. Wykładał na kilku polskich uczelniach technicznych. Zmarł 4 czerwca 2012 roku w Katowicach.
