sobota,
Jerzy Bajan
Dzisiaj mija rocznica urodzin polskiego pilota wojskowego, uczestnika zawodów lotniczych, autora dokumentu zwanego jako „lista Bajana”.
Jerzy Bajan urodził się 4 czerwca 1901 roku we Lwowie. Pochodził z polskiej rodziny o korzeniach tatarskich. Jako gimnazjalista wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej. W 1918 roku, w wieku siedemnastu lat, został żołnierzem Wojska Polskiego. Brał udział w walkach z Ukraińcami o Lwów oraz w wojnie z bolszewikami. W 1921 roku ukończył kurs w Szkole Podchorążych Piechoty. Rok później przeniósł się do lotnictwa. Ukończył Oficerską Szkołę Lotniczą w Grudziądzu oraz kurs wyższego pilotażu w Szkole Pilotów w Bydgoszczy. Służył jako pilot myśliwski.
Pasjonował się akrobacją lotniczą. Był pionierem akrobacji zespołowej w Polsce. Stworzył zespół nazywany „trójką krakowską” lub „trójką Bajana”, w którego składzie znaleźli się także Bronisław Kosiński, Stanisław Macek oraz Karol Pniak. Polscy piloci na trzech połączonych sznurami samolotach myśliwskich PWS-A prezentowali podniebne akrobacje. Pomimo wykonywania karkołomnych figur lotniczych połączenie między maszynami nie ulegało zerwaniu.
Znany był także jako uczestnik zawodów sportowych. W 1929 roku w III Locie Małej Ententy i Polski zdobył pierwsze miejsce w kategorii „przygotowanie wojskowe”. Latem 1930 roku uczestniczył na samolocie RWD-4 w międzynarodowych zawodach samolotów turystycznych Challenge 1930. Rok później zwyciężył w konkursie akrobacji na mityngu lotniczym w Zagrzebiu. W 1932 roku na prototypie PZL P.11 zdobył drugie miejsce na III Międzynarodowym Mityngu Lotniczym w Zurychu. Na zawodach Challenge 1932 zajął jedenaste miejsce.
Jego największym sukcesem sportowym okazały się międzynarodowe zawody Challenge 1934 zorganizowane w Warszawie, gdzie za sterami samolotu RWD-9 wspólnie z mechanikiem Gustawem Pokrzywką zajął pierwsze miejsce. Stał się wtedy jednym z najpopularniejszych lotników w Polsce. Za swój sukces został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.
W 1939 roku był komendantem Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa w Dęblinie. Drugiego dnia po wybuchu drugiej wojny światowej, podczas niemieckiego nalotu na lotnisko w Dęblinie, został ciężko raniony w lewą rękę. Do końca życia nie odzyskał pełnej sprawności. Podobnie jak wielu innych polskich pilotów, przedostał się w 1940 do Francji, a następnie trafił do Wielkiej Brytanii. Z uwagi na niepełnosprawność był oficerem sztabowym. Sporadycznie brał udział w lotach bojowych, podczas których wspomagał się stalowym hakiem, który zastępował lewą rękę.
Po wojnie zamieszkał w Wielkiej Brytanii. Był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Lotników Polskich w Wielkiej Brytanii. Komisja pod jego kierownictwem opracowała listę osiągnięć polskich lotników podczas II wojny światowej, która nazywana jest „listą Bajana”. Zmarł 27 czerwca 1967 roku w Londynie.
