poniedziałek,
Jan Szypowski „Leśnik”
Dzisiaj mija rocznica śmierci pułkownika uzbrojenia Wojska Polskiego, szefa uzbrojenia AK, jednego z twórców podziemnego przemysłu zbrojeniowego, uczestnika powstania warszawskiego.
Jan Szypowski urodził się 5 stycznia 1889 roku w Słupcy niedaleko Wrześni. W 1907 roku ukończył gimnazjum w Wilnie. Studiował na Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu w Petersburgu. W 1912 roku uzyskał dyplom inżyniera. Po wybuchu pierwszej wojny światowej służył w armii rosyjskiej. Dowodził baterią forteczną w Twierdzy Osowiec. W sierpniu 1915 roku uległ zatruciu gazami bojowymi w następstwie niemieckiego ataku chemicznego. Po leczeniu wrócił do armii carskiej.
W 1918 roku ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. Służył w dowództwie Frontu Pomorskiego. Zajmował się przejmowaniem i dostosowywaniem do polskich potrzeb zakładów zbrojeniowych na terenach przyznanych Polsce. Od jesieni 1919 roku kierował Działem Amunicji Artyleryjskiej w Warszawskich Warsztatach Amunicyjnych. Po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej pracował w Departamencie Uzbrojenia Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W latach 1925–1927 przebywał we Francji jako członek Polskiej Misji Wojskowej. Wyjazd za granicę wykorzystał także do podniesienia swoich kwalifikacji, ukończył Wyższy Kurs Amunicyjny w Szkole Pirotechnicznej w Bourges. W 1930 roku otrzymał awans do stopnia podpułkownika. Od 1932 roku pracował w Państwowej Fabryce Amunicji w Skarżysku. W 1937 roku został dyrektorem Wytwórni Amunicji Nr 3 w Dębie.
Po ataku Niemiec na Polskę na terenie zakładów zorganizował oddział bojowy. Formacja Szypowskiego wycofała się na wschód Polski razem z Armią „Kraków”. 25 września pod Zamościem w starciu z wojskami Armii Czerwonej oddział z Dęby został rozbity. Szypowski zdołał uniknąć niewoli i powrócił do Dęby. Okazało się, że jako były dyrektor jest poszukiwany przez okupacyjne władze niemieckie. Pod koniec 1939 roku wyjechał do Warszawy.
Został członkiem Związku Walki Zbrojnej. W maju 1040 roku powołano go na stanowisko Szefa Służby Uzbrojenia. Podziemna produkcja zbrojeniowa prowadzona w latach drugiej wojny światowej to ewenement w skali całej okupowanej Europy. Produkowano m.in. broń strzelecką, granaty ręczne i materiały wybuchowe.
Po wybuchu powstania warszawskiego wystosował prośbę o przydział liniowy. Sformował zgrupowanie „Leśnik”. Po kilku dniach liczyło ono ponad 800 ludzi. Początkowo grupa „Leśnika” operowała na Woli. Po ciężkich walkach powstańcy z Woli wycofali się na Stare Miasto. „Leśnik” dowodził odcinkiem północnym obrony Starówki. 14 sierpnia własnoręcznie unieszkodliwił „Goliata”. PO zdobyciu tej broni i analizie zasad jej działania opracował na temat możliwości zwalczania „Goliatów”. 18 sierpnia 1944 roku został ciężko ranny. Tego samego dnia otrzymał awans do stopnia pułkownika i Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy. Po upadku Starego Miasta z pomocą sanitariuszki kanałami przeszedł do Śródmieścia. Po kapitulacji powstania trafił do niewoli.
W 1945 roku wrócił do Polski. Odmówił wstąpienia do Ludowego Wojska Polskiego. Pracował w Centralnym Zarządzie Przemysłu Zbrojeniowego. W 1948 roku został zwolniony. Kolejna praca, w Instytucie Pracy, po roku również zakończyła się zwolnieniem. Szykanowany przez komunistów pułkownik Jan Szypowski zmarł na wylew krwi do mózgu 28 marca 1950 roku.
