sobota,
Henryk Jordan – pionier wychowania fizycznego
23 lipca 1842 roku w Przemyślu urodził się Henryk Jordan – polski lekarz, społecznik, pionier wychowania fizycznego w naszym kraju.
„Ciągle być poważnym i nieustannie pracować żaden człowiek nie zdoła. Zmęczone ciało wymaga odpoczynku, znużony umysł wymaga wytchnienia, a dusza pragnie wesołości, tego nastroju, który życie milszym nam czyni”
–– Henryk Jordan.
Najbardziej zapamiętanym dziełem Jordana jest pierwszy w Europie publiczny ogród zabaw i gier ruchowych dla dzieci do lat 15 założony w 1889 roku na krakowskich Błoniach, nazwany Parkiem Miejskim im. Henryka Jordana. Znalazło się tam dwanaście boisk, basen, przyrządy gimnastyczne, sale do zajęć w razie niepogody, prysznice, szatnie. Wyróżniające się w ćwiczeniach dzieci otrzymywały od Henryka Jordana książeczki oszczędnościowe z wkładem 5 guldenów.
Zadbano także o edukację patriotyczną dzieci i młodzieży – w parku postawiono 44 popiersia wybitnych Polaków, organizowano przy nich pogadanki. Na pomnikach znaleźli się m.in. Jan Długosz, Stefan Czarniecki, Fryderyk Chopin, ks. Piotr Skarga, Jan Zamoyski, Tadeusz Kościuszko, Zygmunt Krasiński, Artur Grottger, ks. Augustyn Kordecki, Jan Matejko, Tadeusz Rejtan, ks. Stanisław Staszic. W 1914, po śmierci Jordana, w parku stanął także jego pomnik.
„Żeś o siły i zdrowie młodzieży serdecznie się troszczył nie szczędząc mienia i trudu, błogosławić Ci będą przyszłe pokolenia narodu”
–– słowa na ścianie postumentu pomnika Henryka Jordana.
Pomysł Jordana szybko znalazł uznanie społeczeństwa, błyskawicznie w innych miastach powstały podobne ogrody. Zakładano je chętnie aż do wybuchu drugiej wojny światowej. Do historii przeszły pod nazwą „ogrodów jordanowskich”. Były one ewenementem skalę światową, powstawały specjalnie dla najmłodszych obywateli. Stwarzano warunki sprzyjające rozwojowi fizycznemu, społecznemu oraz psychicznemu dzieci i młodzieży. Ważna była nauka o historii przodków.
Henryk Jordan urodził się w zubożałej rodzinie ziemiańskiej. W dzieciństwie stracił ojca, jako uczeń gimnazjum pomagał matce – zarabiał, udzielając korepetycji. W 1861 roku uczestniczył w manifestacjach narodowych, za co zmuszono go do opuszczenia szkoły. Edukację kontynuował we włoskim Trieście. W 1863 roku z wyróżnieniem zdał egzamin dojrzałości w języku włoskim. Studia medyczne rozpoczął w Wiedniu, ale szybko przeniósł się do Krakowa na Uniwersytet Jagielloński. Studia zakończył w 1867 roku, jednak z powodu choroby nie przystąpił do egzaminu dyplomowego.
Po krótkim pobycie w Berlinie wyjechał do Nowego Jorku. W Stanach Zjednoczonych rozpoczął praktykę położniczą i ginekologiczną. Założył tam także szkołę położnych. Po powrocie do Polski w 1870 roku zdobył dyplom doktora medycyny. Oprócz prywatnej praktyki lekarskiej pracował w katedrze ginekologii i położnictwa w Krakowie. W 1890 otrzymał tytuł profesora. Był uznanym lekarzem i wykładowcą. Angażował się w działalność wielu instytucji związanych z medycyną, m.in. były to Krakowskie Towarzystwo Ginekologiczne, Krakowskie Towarzystwo Lekarskie, Towarzystwo Opieki Zdrowia i Towarzystwo Samopomocy Lekarzy. Z jego inicjatywy powstało czasopismo „Przegląd Higieniczny”.
Postrzegał wychowanie fizyczne jako integralną część wychowania człowieka. Dzięki jego staraniom wprowadzono w szkołach obowiązkowe lekcje gimnastyki oraz kursy dla nauczycieli wychowania fizycznego na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był społecznikiem o szerokich horyzontach, działał m.in. jako radny miasta Krakowa, poseł na galicyjski Sejm Krajowy, członek Rady Szkolnej Krajowej, prezes Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych, korespondent Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu, aktywista Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, inicjator Towarzystwa Budowy Tanich Mieszkań dla Robotników Katolickich. Uważał, że w czasach niewoli dobrą ostoją ducha narodowego jest pieśń patriotyczna i religijna – zorganizował chór młodzieży rękodzielniczej.
