sobota,
Halina Szwarc
Dziś przypada rocznica śmierci agentki wywiadu Armii Krajowej, profesora medycyny, twórczyni uniwersytetu trzeciego wieku w Polsce.
Halina Szwarc przyszła na świat 5 maja 1923 roku w Łodzi jako Halina Kłąb. Uczyła się w łódzkim prywatnym Gimnazjum Żeńskim Humanistycznym Heleny Miklaszewskiej. Była obiecującą pianistką, w przyszłości planowała podjąć studia muzyczne i prawnicze, jednak możliwość dalszej nauki przekreślił wybuch drugiej wojny światowej. Bezpośrednio po klęsce wrześniowej szesnastoletnia Halina wstąpiła w szeregi antyhitlerowskiej konspiracji.
W 1940 roku na polecenie dowództwa Związku Walki Zbrojnej Okręgu Łódzkiego przyjęła obywatelstwo niemieckie. Zajmowała się kolportażem przygotowanych przez polskie podziemie gazetek propagandowych wśród rodzin niemieckich. Po wyjeździe do Kalisza podjęła naukę w niemieckim gimnazjum. Równolegle współpracowała z wywiadem ZWZ, obserwując ruch jednostek niemieckich. W 1942 roku otrzymała rozkaz wyjazdu do Rzeszy. Została studentką Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Wiedeńskiego.
Mogąc poruszać się po terenie Niemiec, aktywnie uczestniczyła w „Akcji N”, która polegała na prowadzeniu działań dezinformacyjnych w celu siania wśród Niemców niepokoju i chaosu, demaskowania ogromu zbrodni hitlerowskich, nakłaniania do potępienia i obalenia władz III Rzeszy. W ramach działań wywiadowczych prowadziła m.in. rozpoznanie miejsc stacjonowania jednostek wojsk lądowych i marynarki wojennej. Alianci wykorzystywali pozyskane przez nią dane do planowania nalotów. Za poprzedzające bombardowanie rozpoznanie portu i stoczni w Hamburgu została odznaczona Brązowym Krzyżem Zasługi z Mieczami.
W 1944 roku podjęła pracę w Centralnym Archiwum Medycyny Wojskowej w Berlinie, gdzie miała dostęp do informacji o rozmieszczeniu oddziałów niemieckich na froncie wschodnim. 26 maja 1944 roku po dekonspiracji w szeregach łódzkiego podziemia została aresztowana przez gestapo pod zarzutem prowadzenia działalności konspiracyjnej. Przeszła brutalne śledztwo i została skazana na śmierć. Wobec zbliżającego się frontu, Niemcy nie zdążyli wykonać wyroku. Halina zbiegła 18 stycznia 1945 roku podczas ewakuacji łódzkiego więzienia kobiecego.
Po wojnie ukończyła Akademię Medyczną w Poznaniu. W 1949 roku wyszła za mąż i zmieniła nazwisko. Za działalność w polskim podziemiu podczas wojny była szykanowana przez komunistyczne władze. W latach sześćdziesiątych podjęła pracę w warszawskiej Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego. Wkrótce uzyskała tytuł profesora nauk medycznych. Z jej inicjatywy w 1975 roku powstał pierwszy w Polsce Uniwersytet Trzeciego Wieku. W kwietniu 200 roku „za wybitne zasługi dla rozwoju medycyny polskiej oraz w działalności społecznej na rzecz ludzi starszych” otrzymała Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 28 maja 2002 roku w Warszawie.
