piątek,
Gebethner i Wolff
„Nie można być tylko kupcem, trzeba wydawać pewne książki dla honoru domu”
–– dewiza wydawnictwa „Gebethner i Wolff”.
August Wolff odbywał praktykę zawodową razem z Gustawem Gebethnerem w warszawskiej księgarni Franciszka Spiessa i Rudolfa Friedleina. W 1857 roku młodzi księgarze wspólnie założyli księgarnię oraz wydawnictwo o nazwie „Gebethner i Wolff”. Ich pierwszy lokal składający się z dwóch pokojów znajdował się w pałacu Potockich przy Krakowskim Przedmieściu 15 w Warszawie. Wkrótce powstała filia w Krakowie. Podczas powstania styczniowego obydwaj wspólnicy na krótko zostali uwięzieni w warszawskiej Cytadeli za przechowywanie materiałów dla prasy powstańczej.
Dynamiczny rozwój przedsiębiorstwa spowodował uruchomienie kolejnych oddziałów na terenie całego kraju, a także w Paryżu oraz Nowym Jorku. Paryska filia „Librairie polonaise” istnieje do dziś. Książki wydawnictwa „Gebethner i Wolff” trafiały również do Rosji. Przedsiębiorstwo znane było z wydań dzieł literatury polskiej, ludowej i muzycznej. Najbardziej znani współpracownicy to Henryk Sienkiewicz, Bolesław Prus, Maria Konopnicka, Władysław Reymont i Stefan Żeromski. Spółka stała się jednym z największych domów wydawniczych w Polsce. Wydawała także prasę, m.in. „Tygodnik Ilustrowany”, „Przegląd Sportowy” oraz „Kurier Codzienny”. W 1929 roku Gebethnerowie wykupili wszystkie udziały w firmie. Do 1937 roku przedsiębiorstwo wydało ponad siedem tysięcy książek w łącznym nakładzie 45 milionów egzemplarzy oraz podobną liczbę pozycji muzycznych. W 1911 roku w mieszkaniu rodziny Gebethnerów wnukowie Gustawa, Jan, Tadeusz i Wacław, założyli klub sportowy „Polonia” Warszawa.
W czasie okupacji hitlerowskiej niemieckie władze prowadziły akcję konfiskaty i niszczenia wielu książek polskich autorów. Księgarnie i drukarnie były poddane ścisłemu nadzorowi. Właściciele firmy w swoich magazynach uratowali wiele wydanych dzieł czołowych polskich autorów. Jan Gebethner stał na czele tajnego Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Tadeusz Gebethner zginął na skutek ran poniesionych w walce w powstaniu warszawskim. W 1981 roku otrzymał tytuł Sprawiedliwego wśród Narodów Świata za uratowanie żydowskiej rodziny. Prawnuk Gustawa Zygmunt Gebethner za męstwo wykazane w powstaniu warszawskim otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari i Krzyż Walecznych.
Po wojnie zasłużoną dla polskiej kultury firmę zniszczyli komuniści. W 1945 roku Jan Gebethner wraz z synem Zygmuntem uruchomili rodzinne przedsiębiorstwo, jednak w 1950 roku ówczesne władze odebrały firmie licencję wydawniczą. Do 1961 roku działał antykwariat „Gebethner i Wolff”. Na początku lat dziewięćdziesiątych Zygmunt Gebethner, po prawie czterdziestu latach pracy w Państwowym Wydawnictwie Naukowym, uruchomił firmę pod nazwą „Gebethner i Spółka”. W 1999 roku przedsiębiorstwo weszło w skład Wydawnictwa Felberg.
