piątek,
Branka w Warszawie
W nocy z 14 na 15 stycznia 1863 roku w Warszawie władze rosyjskie przeprowadziły niespodziewany pobór do wojska rosyjskiego. Celem było rozbicie polskiej siatki konspiracyjnej. Inicjatorem branki był zwolennik współpracy z Rosją margrabia Aleksander Wielopolski.
Służba w carskim wojsku trwała 25 lat, z reguły poborowy opuszczał swoje rodzinne strony już na zawsze. Istniała możliwość zwolnienia żołnierza po 15 latach nieskazitelnej służby, jednak było to bardzo rzadko stosowane. Warunki służby były fatalne, co skutkowało wysoką śmiertelnością.
Zazwyczaj branka odbywała się na drodze losowania. Pobór przeprowadzony w Warszawie odbył się na podstawie imiennych list opracowanych m.in. przez tajną carską policję. Rekrutów porywano znienacka, jednak dużej części młodzieży udało się uciec z Warszawy. Z 12 tysięcy mężczyzn przewidzianych do poboru do wojska wcielono jedynie około 1,5 tysiąca.
Branka na prowincji miała być przeprowadzona 25 stycznia. Aby temu zapobiec Centralny Komitet Narodowy, przyśpieszył termin wybuchu powstania. Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia w Królestwie Polskim i 1 lutego na Litwie. Według pierwotnych planów powstanie miało wybuchnąć najwcześniej w maju 1863 roku. Od 14 października 1861 roku w Królestwie Polskim obowiązywał stan wojenny. Społeczeństwo było zmęczone carskim terrorem, donosicielstwem i uciskiem. Rosły patriotyczne nastroje.
