niedziela,
Bitwa o Borkowo
Bitwa o Borkowo została stoczona w dniach 14–15 sierpnia 1920 roku. Była ona częścią polskiej operacji ofensywnej nad rzeką Wkrą, która pozwoliła odrzucić czerwone hordy z powrotem na wschód.
Po polskiej stronie udział w bitwie wzięły Brygada Syberyjska pod dowództwem pułkownika Kazimierza Rumszy oraz oddziały 9 i 18 Dywizji Piechoty. Brygada Syberyjska była świeżo sformowaną jednostką składającą się w 75% z ochotników. Ochotnikami była głównie młodzież gimnazjalna – przeszła ona dwutygodniowe przeszkolenie. Niektórzy żołnierze uczyli się strzelać dopiero w boju. Zadaniem brygady była obrona przepraw na Wkrze pod Borkowem do czasu przybycia głównych sił 5 Armii generała Władysława Sikorskiego. Polacy zajęli stanowiska po obydwu stronach rzeki, na wschodnim brzegu miejscowość Cieksyn, na zachodnim Borkowo.
O polskich siłach w okolicach Borkowa nie mieli pojęcia Rosjanie. Planowali oni przeprawę dwóch dywizji przez Wkrę i marsz nad Wisłę. Polacy nie mieli informacji o koncentracji wojsk sowieckich po drugiej stronie Wkry. Ta sytuacja musiała zakończyć się krwawą bitwą.
14 sierpnia część polskich oddziałów przeprawiła się przez Wkrę i odrzuciła zaskoczone sowieckie oddziały. Polscy żołnierze mieli zadania ofensywne, jednak plany pokrzyżowali bolszewicy. Chwilę wcześniej w dwóch innych miejscach Wkrę sforsowali Rosjanie. Po obydwu stronach rzeki rozpętała się walka.
W miejscowości Cieksyn nastąpił gwałtowny atak dużych sił bolszewickich. W polskich kontratakach polegli wszyscy oficerowie. Niedoświadczeni żołnierze załamali się i w bezwładnej ucieczce sforsowali Wkrę. Za nimi podążał przeciwnik. Uderzenie było tak potężne, że część sowieckich oddziałów przebiła się przez Borkowo.
Tymczasem do Borkowa zmierzały formacje 9 Dywizji Piechoty. Zauważyły one uciekających żołnierzy i ścigającą ich bolszewicką piechotę. Jeden z batalionów zajął dogodne pozycje strzeleckie i ogniem z ciężkich karabinów maszynowych zdziesiątkował zaskoczonych Rosjan. Po ciężkich walkach Polacy odzyskali część Borkowa, jednak wieczorem wycofali się ze wsi.
W nocy nadszedł rozkaz generała Sikorskiego. Atak miał być kontynuowany bez względu na straty. 15 sierpnia przez Wkrę przeprawiły się kolejne oddziały. Ze wsparciem formacji idących z innej strony wieczorem Polacy opanowali pierwotny cel – Nowe Miasto. Tego samego dnia odzyskano Borkowo i przeprawę przez Wkrę.
Dwudniowe starcia przyniosły straty 500 zabitych i rannych. Rosyjskie plany zostały zniweczone. Utrzymano przeprawy, przez które 16 sierpnia 5 Armia uderzyła w kierunku Nasielska i Pułtuska.
Tak Brygadę Syberyjską ocenił generał Władysław Sikorski:
„Świeżo sformowana na Pomorzu brygada syberyjska, prowadzona przez płk. Rumszę, której stan bojowy wynosił okrągło 2850 bagnetów i 120 szabel, zawierała doskonałą kadrę oficerską i podoficerską byłej 5-tej syberyjskiej dywizji. Ożywiał ją niezłomny i zahartowany w wiekowej walce duch pomorskiego ludu. A że brygada ponadto była zaopatrzona obficie pod technicznym i materialnym względem, wydawała mi się przeto, gdym dokonywał jej przeglądu w czasie marszu do Modlina, silną i najzupełniej pewną jednostką taktyczną. Organizacyjny jednak jej stan, jak się okazało później, zawierał przede wszystkim ujemne konsekwencje zbyt szybkiego tempa powstania brygady. Jej żołnierz niezgrany był z dowódcą, a ponadto mało był obeznany z techniczno-bojowym sprzętem, w dodatku na ogół niedopasowanym, gdyż wydanym brygadzie w drodze, tj. w czasie marszu z Zegrza do Modlina”.
