czwartek,
Bitwa pod Wolą Cyrusową
Podczas wojny obronnej Polski w 1939 roku, 8 września rozegrała się bitwa pod Wolą Cyrusową.
Zadaniem Armii „Łódź” była obrona terenów pomiędzy strefą operowania Armii „Poznań” i Armii „Kraków”. Długość podległego jej odcinka umiejscowionego wynosiła 120 kilometrów. Główna linia obrony znajdowała się nad rzekami Wartą i Widawką. W kolejnych dniach września 1939 roku silne niemieckie uderzenia zepchnęły żołnierzy Armii „Łódź” w głąb kraju. 8 września dowódca armii generał Juliusz Rómmel na rozkaz Naczelnego Wodza udał się do Warszawy, a jego stanowisko objął generał Wiktor Thommée. Jednym z jego pierwszych rozkazów było zarządzenie koncentracji podległych mu oddziałów w rejonie Woli Cyrusowej, wsi położonej w odległości kilkunastu kilometrów północny wschód od Łodzi.
Rano 8 września przez zatłoczone drogi do miejsca koncentracji jako pierwsi dotarli żołnierze Wołyńskiej Brygady Kawalerii. Chwilę potem pojawiły się oddziały 2. Dywizji Piechoty. W pobliżu były już niemieckie oddziały i zmierzona koncentracja była niemożliwa. Niemiecki plan zakładał okrążenie Armii „Łódź” siłami trzech dywizji. Około godziny 9:00 jednostki niemieckiej 10. Dywizji Piechoty nawiązały kontakt ogniowy z polskimi kawalerzystami. Żołnierze Wehrmachtu ponieśli znaczące straty, jednak zdołali pokonać kilka kilometrów. Podczas kolejnych niemieckich ataków wspieranych ogniem artylerii Polacy zdołali utrzymać swoje stanowiska. Około godziny 15:00 do walki dołączyło wrogie lotnictwo i sytuacja stała się krytyczna. Dowódca Wołyńskiej Brygady Kawalerii zorganizował kontratak, jednak przyniósł on efektu.
Polacy zaczęli odwrót nad rzekę Mrogę. Rozkaz opuszczenia pozycji nie dotarł do 21. Pułku Ułanów Nadwiślańskich, który bronił podejścia do Woli Cyrusowej. Jego żołnierze zdołali utrzymać stanowiska do godziny 22:00. Później dołączył on do głównych sił Brygady pod Przyłękiem. Wołyńska Brygada Kawalerii toczyła walki od pierwszego dnia wojny i poniosła duże straty, jedna nadal zachowała zdolność operacyjną. Szybki marsz jednostek niemieckich na wschód został powstrzymany przez jeden dzień.
