piątek,
Bitwa pod Cedynią
24 czerwca 972 roku pod Cedynią wojska księcia Polan Mieszka I starły się z oddziałami margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona.
W 972 roku margrabia Marchii Łużyckiej Hodon zaatakował ziemie państwa Polan. Wspierał go możnowładca Zygfryd von Walbeck. Była to prywatna inicjatywa możnowładców niemieckich, sprzeczna z wcześniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Jednoznaczne powody najazdu nie są obecnie znane. Mogła to być chęć powstrzymania rozrostu państwa Mieszka lub obrona strefy wpływów.
Informacje o bitwie pod Cedynią zachowały się dzięki „Kronice Thietmara”. Nie ma pewności co do miejsca bitwy, w kronice nazwa miejscowości występuje jako Cidini. Większość obecnych badaczy wskazuje na jej miejsce Cedynię. Samą bitwę kronikarz Thietmar opisał bardzo lakonicznie, z przekazu niewątpliwie wynika, że zwyciężyły wojska Mieszka I „kładąc trupem wszystkich najlepszych rycerzy”. Na podstawie badań topografii, analizie innych źródeł, znajomości uzbrojenia i taktyki wojskowej wczesnego średniowiecza historycy przedstawiają bardziej szczegółowy hipotetyczny przebieg bitwy.
Zakłada się, że siły obu stron były wyrównane. Prawdopodobnie przeciwnicy wystawili po około cztery tysiące ludzi. Hodo w swoich szeregach mógł mieć więcej ciężkiej konnicy. Trzon oddziałów Mieszka stanowili natomiast łucznicy i ruchliwa piechota. Polanie bronili przeprawy na Odrze oraz blokowali drogę, którą podążały wojska margrabiego. Żołnierze Hodona zdołali przełamać opór broniących przeprawy. Za uciekającymi wojami Mieszka I ruszyła w pogoń jazda, która niespodziewanie została ostrzelana przez zgromadzonych na wzgórzach łuczników. Do kontrataku ruszyły oddziały Czcibora, brata Mieszka I. Z życiem uszła jedynie garstka Niemców. Za kronikarzem Thietmarem największą rolę w bitwie przypisywano Czciborowi: „brat jego Czcibor zadał im klęskę”.
Bitwa pod Cedynią jest pierwszym znanym triumfem polskiego oręża nad niemieckimi siłami, dlatego ze względów propagandowych przypisywano jej ogromne znaczenie. W rzeczywistości mogła to być nawet jedynie potyczka. Po drugiej wojnie światowej starcie było traktowane jako jeden z historycznych symboli wiążących Polskę z Ziemiami Odzyskanymi. Pojawiały się mity o obronie Polski przed średniowiecznym niemieckim Drang nach Osten.
W 1000-lecie Bitwy Cedyńskiej na zachód od Cedyni wzniesiono „Pomnik Polskiego Zwycięstwa nad Odrą”. Po 1990 roku na jednej z tablic na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie pojawił się napis „CEDYNIA 24 VI 972”. Istnienie Czcibora jest poświadczone tylko dzięki relacji Thietmara z Merseburga. Większość ustaleń na temat tej tajemniczej postaci pozostaje w sferze naukowych hipotez.
