poniedziałek,
Bitwa pod Byczyną
Rozegrana 24 stycznia 1588 roku bitwa pod Byczyną zakończyła wojnę o koronę polską. Wielu uważa ją za jedną z najważniejszych polskich bitew XVI wieku.
12 grudnia 1586 roku zmarł król Stefan Batory. W Rzeczypospolitej nastał okres bezkrólewia, który sprzyjał niesnaskom wśród szlachty. Wśród kandydatów do polskiego tronu na czoło wysunęli się dwaj rywale, arcyksiążę austriacki Maksymilian III Habsburg oraz Zygmunt Waza, syn króla szwedzkiego Jana III Wazy i królewny polskiej Katarzyny Jagiellonki. Habsburga popierali bracia Zborowscy, wojewoda poznański Stanisław Górka, biskup wileński Jerzy Radziwiłł oraz Stanisław Sędziwój Czarnkowski. Kandydaturę Zygmunta Wazy forsowała Anna Jagiellonka oraz wpływowy magnat Jan Zamoyski.
Sejm elekcyjny w 1587 roku obradował w bardzo gorącej atmosferze. Niewiele brakowało, aby skonfliktowane strony rozpoczęły regularną bitwę. 19 sierpnia większość zebranych na nowego króla wybrała szwedzkiego królewicza Zygmunta. 22 sierpnia opozycja obwołała królem Maksymiliana III Habsburga. Sytuacja zmierzała do zbrojnej konfrontacji. Habsburg na czele swoich oddziałów zamierzał wjechać triumfalnie do Krakowa, jednak na jego drodze stanął hetman wielki koronny Jan Zamoyski, którego wojska zmusiły go do wycofania się na Górny Śląsk.
Po koronacji Zygmunta III Wazy Jan Zamoyski postanowił ostatecznie zmusić Maksymiliana III Habsburga do zrzeczenia się praw do korony polskiej. Do decydującego starcia doszło pod Byczyną na Opolszczyźnie, gdzie austriacki arcyksiążę rozbił obóz. Habsburg chciał zastosować prostą, klasyczną strategię. 24 stycznia 1588 roku rozstawił swoje oddziały w półkole i oczekiwał uderzenia w środek swoich wojsk. Wówczas atak ze skrzydeł zamknąłby żołnierzy Zamoyskiego w matni. Doświadczony polski hetman nie dał się zaskoczyć i zastosował starożytny szyk ukośny, koncentrując swoje uderzenie na jednym ze skrzydeł przeciwnika.
Bitwa trwała bardzo krótko jednocześnie była bardzo krwawa. Kiedy oddziały Habsburga wpadły w panikę, husaria Zamoyskiego całkowicie je rozbiła. Arcyksiążę z garstką żołnierzy schronił się w Byczynie. Zamoyski natychmiast przystąpił do oblężenia, wykorzystując porzucone przez przeciwnika działa. Habsburg zgodził się na kapitulację. Dostojny jeniec był traktowany łagodnie. Zamoyski zabrał go do Zamościa, gdzie Maksymilian został ojcem chrzestnym jego córki.
9 marca 1589 roku podpisano traktat bytomsko-będziński, który formalnie zakończył zmagania o polską koronę. Maksymilian III Habsburg został uwolniony. Mimo postanowień traktatu nie zrzekł się tytułu króla polskiego i używał go do 1598 roku.
