piątek,
Bitwa nad Bzurą
9 września 1939 roku rozpoczęła się największa bitwa kampanii wrześniowej.
„A przechodząc koło grobów poległych nad Bzurą żołnierzy polskich, niech ci, którzy kształcą się na przyszłych dowódców, wspomną, że leżą tu żołnierze, którzy starali się wykonać niewykonalny wówczas obowiązek obrony Polski”
–– generał Tadeusz Kutrzeba.
W pierwszych dniach walk Armia „Pomorze” dowodzona przez generała Władysława Bortnowskiego toczyła walki w Borach Tucholskich, po których została zmuszona do odwrotu. Armia „Poznań” znalazła się poza głównymi kierunkami niemieckiego ataku, jednak wobec błyskawicznych postępów wojsk Trzeciej Rzeszy jej dowódca generał Tadeusz Kutrzeba otrzymał od Naczelnego Wodza rozkaz wycofania się na linię Wisły.
7 września doszło do spotkania dowódców armii „Poznań” i „Pomorze”. Ich oddziały znajdowały się już na tyłach szybko kierujących się na Warszawę dywizji pancernych i zmotoryzowanych Wehrmachtu. Polscy dowódcy zdecydowali o podporządkowaniu generałowi Kutrzebie osłabionych walkami oddziałów Armii „Pomorze” i uzgodnili koncepcję przystąpienia do działań zaczepnych. Do Naczelnego Wodza wysłano prośbę o zgodę na uderzenie, jednak opuścił on stolicę i pozytywna odpowiedź dotarła dopiero po kilku dniach.
9 września połączone armie „Poznań” i „Pomorze” liczące łącznie ponad dwieście tysięcy żołnierzy uderzyły na oddziały przeciwnika znad północnego brzegu Bzury w kierunku na Stryków. Polacy zaskoczyli niemieckie dowództwo, które nie było świadome obecności silnych polskich jednostek na swoich tyłach. W ciągu czterech dni Polacy zadali jednostkom przeciwnika duże straty i zdobyli Łęczycę, Piątek i Ozorków, podchodząc pod Zgierz.
Niemcy zostali zmuszeni do przegrupowania i ściągnięcia oddziałów z innych rejonów. Ich przewaga stopniowo odebrała Polakom inicjatywę. 12 września wieczorem generał Kutrzeba zdecydował o zmianie kierunku ataku, jego oddziały miały uderzyć przez Łowicz na Skierniewice i zdobyć przeprawy przez Bzurę, a następnie przebijać się do Warszawy.
„Bitwa nad Bzurą stała się największą bitwą w zwarciu toczącej się kampanii polskiej”
–– szef sztabu niemieckiej Grupy Armii „Południe” Erich von Manstein.
Po krwawych walkach Polacy, 16 września Polacy znaleźli się w okrążeniu. W tej fazie bitwy Niemcy mieli miażdżącą przewagę, skierowali do walki ponad czterysta tysięcy żołnierzy, setki czołgów i samolotów. W nocy z 17 na 18 września główne siły generała Kutrzeby wykonały ostatnie silne natarcie. Do Puszczy Kampinoskiej zdołało przebić się pięćdziesięciu tysiącom polskich żołnierzy, sto tysięcy dostało się do niewoli. Do 1941 roku bitwa nad Bzurą była największą operacją zaczepną przeciwko wojskom Trzeciej Rzeszy.
