sobota,
Akcja Wieniec
W nocy z 7 na 8 października 1942 roku oddziały dywersyjne Kedywu Armii Krajowej przeprowadziły w okolicach Warszawy akcję skierowaną przeciw niemieckiemu transportowi kolejowemu.
W związku z niemieckimi działaniami na froncie wschodnim Naczelny Wódz generał Władysław Sikorski wyraził zgodę na prowadzenie akcji dywersyjno-sabotażowych w szerszym zakresie. Wcześniej obawiano się hitlerowskich akcji odwetowych skierowanych przeciw ludności cywilnej. Destabilizacja sytuacji w okupowanej Polsce, a zwłaszcza wywołanie problemów z transportem kolejowym, mogła stać się ziarnkami piasku w trybach niemieckiej machiny wojennej.
Dowództwo AK zleciło oddziałom saperskim zadanie jednoczesnego wysadzenia torów kolejowych w wielu miejscach warszawskiego węzła kolejowego. Akcja otrzymała kryptonim „Wieniec”. Na jej dowódcę wyznaczono por. Zbigniewa Lewandowskiego „Zbyszka”. W planowaniu uderzenia i rozpoznaniu brali udział także: porucznik Józef Pszenny „Chwacki”, porucznik Leon Tarajkiewicz „Leon” oraz Zofia Franio „Doktór”. Nadzór nad całością przygotowań sprawował osobiście Komendant Okręgu AK Warszawa pułkownik Antoni Chruściel „Monter”.
Akcja miała sparaliżować ruch w obydwu kierunkach na wszystkich ważniejszych liniach kolejowych wokół warszawy. Oczywiście, w miarę możliwości, detonacje miały być wykonane pod przejeżdżającymi pociągami. Początkowo planowano wykonanie ataku jednocześnie z sowieckim bombardowaniem Warszawy, co miało zasugerować, że akcję wykonali spadochroniarze Armii Czerwonej. W tym okresie Sowieci zaprzestali bombardowań i pomysł ten nie mógł być zrealizowany.
W nocy z 7 na 8 października 1942 roku żołnierze AK przystąpili do akcji. Dywersantów podzielono na dwie grupy działające po przeciwnych stronach Wisły. Pierwsze do działania przystąpiły patrole operujące z prawej strony rzeki:
- Linia kolejowa Warszawa-Małkinia – wysadzenie torów, wykolejenie parowozu i czterech wagonów.
- Linia kolejowa Warszawa-Dęblin – wykolejenie parowozu i zniszczenie obu torów na betonowym wiadukcie.
- Linia kolejowa Warszawa-Siedlce – uszkodzenie lokomotywy pociągu sanitarnego i torów.
- Linia kolejowa Warszawa-Działdowo – zniszczenie torów i wysadzenie pociągu towarowego.
Z pewnym opóźnieniem wykonano zaplanowane uderzenia po lewej stronie Wisły:
- Linie kolejowe Warszawa Zachodnia-Włochy, Włochy–Warszawa Towarowa oraz trasa w kierunku Radomia – zniszczenie torów.
- Linia kolejowa Okęcie–Piaseczno – wysadzenie torów pod przejeżdżającą lokomotywą.
- Linia kolejowa Włochy-Skierniewice – zakończona niepowodzeniem próba wysadzenia torów.
Warszawski węzeł kolejowy był zablokowany do godziny 11:30. W czasie akcji nie poniesiono strat. Dywersję na trasie Okęcie–Piaseczno wykonał jeden ze sformowanych przez Zofię Franio Kobiecych Patroli Minerskich.
W obawie przed niemieckimi represjami podjęto działania, które miały przekonać okupanta, że akcja była dziełem dywersantów sowieckich. Niestety zakończyły się one niepowodzeniem. 15 października Niemcy przeprowadzili egzekucję 39 więźniów Pawiaka. Następnego dnia w kilku punktach zgładzono kolejnych 50 więźniów.
